Bệnh chàm khô là gì? Có lây không? Cách điều trị

Bệnh chàm khô đặc trưng bởi tình trạng vùng da ảnh hưởng bị khô, bong tróc, sần sùi và ngứa ngáy. Ngón tay, ngón chân và vùng da mặt là những vị trí ưa thích của bệnh. Cần sớm can thiệp điều trị và chăm sóc đúng cách để sớm kiểm soát các triệu chứng. Đồng thời tránh bệnh dai dẳng kéo dài gây ra các biến chứng nghiêm trọng.

Bệnh chàm khô là gì? Có lây không?

Chàm khô là một thể thường gặp của bệnh chàm, đặc trưng bởi các triệu chứng da bị khô, dày sừng, bong tróc, kèm theo biểu hiện ngứa ngáy. Bệnh lý này thường xảy ra do lớp sừng trên da bị tổn thương. Cụ thể là lớp keratin không được đáp ứng đủ nước. Từ đó dẫn đến tình trạng mất nước, khô da, kích thích sự tăng sinh tế bào.

Bệnh có thể ảnh hưởng đến nhiều vị trí khác nhau trên cơ thể. Tuy nhiên, những vùng da có mật độ tiếp xúc nhiều như da mặt, đầu ngón tay, ngón chân… là các vị trí yêu thích của bệnh. Do thường xuyên tiếp xúc với hóa mỹ phẩm, nước, côn trùng nên các vùng da này sẽ có xu hướng bị khô ráp. Từ đó tạo điều kiện cho dị nguyên xâm nhập, tấn công và khiến da bị tổn thương.

Thực tế cho thấy, bệnh chàm khô chủ yếu gây ra các triệu chứng ngoài da. Bệnh không gây ảnh hưởng nghiêm trọng cho sức khỏe. Tuy nhiên, chàm khô có đặc tính dai dẳng, mãn tính và thường gây ngứa nhiều. Do đó bệnh gây ra nhiều phiền toái, ảnh hưởng xấu đến ngoại hình, chất lượng giấc ngủ.

Hơn nữa, trường hợp không chú ý điều trị sớm thì bệnh có thể gây ngứa ngáy dữ dội và làm phát sinh các biến chứng. Đặc biệt có thể gây biến dạng ngón tay, làm tăng nguy cơ bội nhiễm da và gây ra sẹo thâm vĩnh viễn sau điều trị.

Nói về nguy cơ lây nhiễm của bệnh chàm khô, các bác sĩ da liễu cho biết: Chàm khô là một dạng biến thể khác của bệnh chàm. Căn bệnh này không có nguy cơ lây nhiễm – ngay cả trong trường hợp có tiếp xúc trực tiếp với vùng da bị tổn thương.

Tuy nhiên nếu có bội nhiễm xảy ra thì các tác nhân như nấm men, vi khuẩn, virus có thể xâm nhập vào các vùng da lành lặn thông qua vết thương hở. Từ đó làm phát sinh tình trạng nhiễm trùng.

Nguyên nhân gây bệnh chàm khô

Hiện nay, các nhà nghiên cứu vẫn chưa xác định được nguyên nhân cụ thể gây bệnh chàm khô. Tuy nhiên, một số yếu tố như di truyền, rối loạn chuyển hóa, dị ứng, môi trường sống… có thể liên quan.

1. Yếu tố di truyền

Di truyền được nhận định là yếu tố làm tăng nguy cơ khởi phát bệnh chàm nói chung và chàm khô nói riêng. Thông qua sinh thiết da ở các trường hợp mắc bệnh, các chuyên gia cho biết, đa phần đều liên quan đến tình trạng thiếu hụt filaggrin.

Filaggrin là 1 loại protein có trong lớp sừng keratin của da. Sự thiếu hụt thành phần này có thể khiến da bị mất nước, giảm sức đề kháng. Từ đó tạo điều kiện thuận lợi cho các chất dị nguyên xâm nhập.

Đặc biệt sự thiếu hụt filaggrin được đánh giá là có liên quan trực tiếp đến yếu tố di truyền. Nếu bố mẹ mắc phải thì tỉ lệ di truyền cho con cái lên tới hơn 50%.

2. Vấn đề dị ứng

Sự khởi phát của bệnh chàm khô được cho là có liên quan tới một số yếu tố dị ứng. Bao gồm:

– Thời tiết chuyển lạnh đột ngột:

Thời tiết lạnh thường kèm theo độ ẩm giảm xuống thấp. Điều này dễ khiến da bị thoát hơi nước và gây kích ứng. Đây cũng chính là nguyên nhân giải thích vì sao bệnh chàm khô có xu hướng bùng phát mạnh vào mùa thu – đông. Đồng thời giảm nhẹ vào mùa xuân – hè.

– Tiếp xúc với hóa mỹ phẩm:

Các sản phẩm hóa mỹ phẩm có độ kiềm hay acid cao thường dễ khiến da bị kích ứng. Do chúng làm tiêu lớp sừng của da và khiến da bị mất nước. Từ đó làm phát sinh các triệu chứng ngứa ngáy, khó chịu. Bệnh chàm khô thường dễ khởi phát sau khi da tiếp xúc với các loại mỹ phẩm có chứa thành phần kích ứng, xà phòng, bột giặt hay dung môi công nghiệp…

– Dị ứng thực phẩm:

Tình trạng dị ứng thực phẩm cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc chàm khô. Hoặc khiến cho triệu chứng của bệnh trở nên nghiêm trọng hơn. Cá, trứng, sữa, hải sản… là một số thực phẩm có khả năng cao gây dị ứng. Nhất là với những người có cơ địa nhạy cảm.

3. Tính chất da và cơ địa

Yếu tố này cũng ảnh hưởng rất nhiều đến quá trình khởi phát của bệnh. Thực tế cho thấy, bệnh chàm khô thường xảy ra ở những người bị rối loạn tiết bã nhờn. Ngoài ra những người có làn da khô hay quá nhạy cảm cũng rất dễ mắc bệnh.

4. Rối loạn chuyên hóa

Rối loạn chuyển hóa là một trong những nguyên nhân dẫn tới tăng sinh tế bào sừng. Từ đó dẫn đến hiện tượng da bị bong tróc, sần sùi và thiếu mịn màng. Nhiều trường hợp da còn bị ngứa ngáy rất khó chịu.

Ngoài ra, tình trạng rối loạn chuyển hóa còn dẫn tới thiếu hụt lipid. Từ đó khiến màng bảo vệ da suy giảm, da bị suy yếu dần và rất dễ tổn thương.

5. Các nguyên nhân khác

Bên cạnh những nguyên nhân chính nêu trên thì bệnh chàm khô xảy ra còn có thể do sự cộng hưởng của các yếu tố khác. Bao gồm:

• Chăm sóc, vệ sinh da kém
• Sinh sống trong môi trường ô nhiễm
• Cơ thể suy nhược
• Tâm lý căng thẳng
• Ảnh hưởng từ bệnh lý khác như viêm da dị ứng, viêm da tiết bã

Dấu hiệu và hình ảnh nhận biết bệnh chàm khô

Bệnh chàm khô đặc trưng bởi tình trạng da bị khô, bong tróc, sần sùi và kèm theo triệu chứng ngứa ngáy, khó chịu. Trường hợp cào gãi nhiều để giải tỏa cơn ngứa thì da rất dễ bị chảy máu và gây ra các tổn thương thứ phát.

Dưới đây là một số triệu chứng thường gặp của bệnh chàm khô:

• Trên bề mặt da xuất hiện các dát đỏ. Kèm theo đó là tình trạng da bị bong tróc và sần sùi.
• Các mảng da bong tróc da sẽ để lộ 1 lớp da non mỏng bên trong có màu hồng hoặc đỏ.
• Tổn thương da có thể gây ngứa ở nhiều mức độ khác nhau, từ âm ỉ tới dữ dội.
• Theo thời gian, da có xu hướng bị dày sừng, thâm sạm và nhiễm cộm (lichen hóa).
• Trường hợp có phát sinh bội nhiễm thì tổn thương da có thể bị sưng lên, nóng, viêm và tụ mủ. Kèm theo đó là các triệu chứng đau nhức hay sốt cao.

Quan sát một số hình ảnh dưới đây để dễ dàng nhận biết bệnh hơn:

Bệnh chàm khô có nguy hiểm không?

Chàm khô là một bệnh lý da liễu thường có xu hướng dai dẳng kéo dài, mãn tính. Đồng thời có nguy cơ tái phát rất cao sau điều trị. Đa phần bệnh chỉ gây ra những triệu chứng bên ngoài da và ít khi ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tổng thể.

Tuy nhiên nếu không chú ý điều trị sớm hay thường xuyên cào gãi lên da, tiếp xúc với dị nguyên thì bệnh có thể diễn tiến phức tạp. Lúc này, tổn thương da thường lan tỏa rộng, gây ngứa dữ dội và làm bùng phát các rủi ro ngoại ý.

Tìm hiểu thông tin về một số biến chứng sau để nhận định rõ bệnh chàm khô có nguy hiểm không?

– Phát sinh bội nhiễm:

Tổn thương da không được điều trị, để lâu sẽ khiến cho các loại vi khuẩn, virus, nấm men có cơ hội xâm nhập và gây nhiễm trùng. Tình trạng bội nhiễm kích hoạt khiến cho da bị sưng viêm, tụ mủ, đỏ rát… Đi kèm với đó là các triệu chứng toàn thân như mệt mỏi, sốt, chán ăn, buồn nôn…

– Biến dạng móng:

Như đã đề cập, bệnh chàm khô thường ảnh hưởng nhiều tới vùng da ở ngay đầu ngón tay hay ngón chân. Nếu để bệnh kéo dài thì tổn thương có thể lan tỏa trên phạm vi rộng. Lâu dần có thể khiến móng bị vàng, giòn, dễ gãy và gây biến dạng móng.

– Một số ảnh hưởng khác:

Bên cạnh những biến chứng nêu trên thì bệnh chàm khô còn có thể gây ra những ảnh hưởng khác cho cuộc sống người bệnh. Đặc biệt là làm giảm chất lượng giấc ngủ. Từ đó gây mệt mỏi, suy nhược cơ thể. Hơn nữa còn tạo tâm lý căng thẳng, tự ti do bệnh ảnh hưởng lớn đến ngoại hình và vẻ đẹp của làn da.

Cách điều trị bệnh chàm khô hiệu quả

Bệnh chàm khô nói riêng và các thể chàm khác nói chung đến nay vẫn chưa có biện pháp điều trị triệt để. Mục đích chính của việc chữa trị là khắc phục các triệu chứng cơ năng và cải thiện tổn thương da. Cùng với đó là ngăn ngừa biến chứng cũng như nguy cơ tái phát sau điều trị.

Dưới đây là một số giải pháp có thể đáp ứng với bệnh lý này:

1. Dùng kem dưỡng ẩm

Đặc trưng của bệnh chàm khô là gây ra tình trạng da khô ngứa và bong tróc. Vì vậy để cải thiện tốt tình trạng này thì việc dưỡng ẩm cho da đúng cách là rất cần thiết. Dưỡng ẩm đều đặn sẽ tránh tình trạng mất nước. Đồng thời làm giảm khô ráp, bong tróc, sần sùi và duy trì làn da mềm mịn.

Thực tế cho thấy, chỉ cần lớp sừng keratin được cung cấp đủ nước thì các triệu chứng mà bệnh gây ra sẽ có xu hướng thuyên giảm dần. Tuy nhiên, bạn cần chú ý lựa chọn sản phẩm dưỡng ẩm phù hợp với mức độ bệnh và nhu cầu của da. Nên thoa kem dưỡng ẩm sau khi tắm hoặc rửa mặt khoảng 3 -5 phút. Các bác sĩ da liễu khuyến cáo, đây chính là thời điểm mà da có thể hấp thu tốt nhất các dưỡng chất.

Tốt nhất hãy trao đổi với bác sĩ để được tư vấn về các sản phẩm dưỡng ẩm phù hợp. Một số sản phẩm chứa các thành phần bổ sung vitamin E, vitamin B5, kẽm, chiết xuất yến mạch… được cho là lựa chọn ưu tiên.

2. Sử dụng thuốc

Việc đơn thuần chỉ dưỡng ẩm cho da đôi khi sẽ không thể đáp ứng tốt với các triệu chứng cơ năng mà bệnh gây ra. Đặc biệt nếu tổn thương trên da gây ngứa nhiều thì nên trao đổi với bác sĩ để được hướng dẫn dùng thuốc.

Các thuốc được kê toa trong điều trị chàm khô có thể bao gồm:

– Thuốc bôi có chứa Corticoid:

Thuốc bôi có chứa Corticoid thường được sử dụng ở dạng thuốc mỡ hay dạng kem. Ngoài tác dụng giữ ẩm cho da thì các thuốc này còn giúp chống viêm và làm giảm dị ứng. Từ đó giúp cải thiện tốt các triệu chứng trên da.

Tuy nhiên nhược điểm của thuốc bôi có chứa Corticoid là có thể gây mỏng, teo da, giãn mao mạch hay hình thành mụn trứng cá. Vì vậy, các thuốc thuộc nhóm này thường chỉ được dùng tối đa 14 ngày.

– Thuốc ức chế Calcineurin:

Thuốc ức chế Calciceurin thường được bác sĩ chỉ định dùng xen kẽ với thuốc bôi Corticoid. Mục đích là để làm giảm nguy cơ bùng phát các biến chứng nghiêm trọng. Thuốc ức chế Calciceurin có tác dụng tương tự như Corticoid. Tuy nhiên nó có ưu điểm là ít phát sinh các rủi ro trong quá trình sử dụng.

– Thuốc kháng histamine H1:

Trường hợp người bệnh bị ngứa ngáy dữ dội thì bác sĩ có thể chỉ định dùng thuốc kháng histamine H1. Đặc biệt nếu nguyên nhân gây bệnh liên quan đến vấn đề dị ứng thì nhóm thuốc này được dùng khá phổ biến. Ngoài giúp giải tỏa cơn ngứa thì thuốc kháng histamine H1 còn hỗ trợ khắc phục các tổn thương ngoài da.

– Thuốc kháng sinh dạng bôi hoặc uống:

Thuốc kháng sinh được chỉ định trong trường hợp vùng da bị tổn thương kích hoạt bội nhiễm. Tùy vào khả năng đáp ứng và mức độ nhiễm khuẩn mà bác sĩ sẽ chỉ định kháng sinh tại chỗ hay đường uống cho phù hợp.

Việc dùng thuốc cần chú ý đảm bảo tuân thủ chỉ dẫn từ bác sĩ chuyên khoa. Tuyệt đối không tự ý tăng giảm liều hay ngưng thuốc khi chưa có yêu cầu.

Trường hợp bệnh kéo dài dai dẳng hay gây ngứa nhiều thì ngoài các thuốc được đề cập ở trên bác sĩ có thể yêu cầu dùng thêm các thuốc khác. Ví dụ như thuốc ức chế miễn dịch hay thuốc corticoid đường uống. Và trong các trường hợp cần thiết thì quang trị liệu cũng có thể được áp dụng.

3. Áp dụng các mẹo chữa tự nhiên

Bên cạnh việc dùng thuốc thì áp dụng một số mẹo tự nhiên tại nhà cũng rất hữu ích với quá trình khắc phục triệu chứng bệnh chàm khô. Đây là giải pháp lành tính, an toàn và rất dễ thực hiện.

Dưới đây là một số lựa chọn cho người bệnh:

– Dùng gel nha đam chữa bệnh chàm khô:

Gel nha đam là nguyên liệu được dùng rất phổ biến trong chăm sóc da. Ngoài tác dụng dưỡng ẩm thì gel nha đam còn giúp làm dịu da, giảm ngứa. Các tinh chất trong nguyên liệu này còn thúc đẩy quá trình chữa lành tổn thương và kích thích hình thành các tế bào da mới nhanh hơn.

• Chuẩn bị 1 nhánh nha đam tươi, rửa sạch rồi gọt bỏ vỏ
• Dùng thìa cạo lấy lớp gel trong suốt bên trong
• Vệ sinh và thấm khô vùng da cần điều trị rồi thoa gel nha đam lên
• Để nguyên khoảng 15 phút rồi dùng nước sạch rửa lại

– Chữa bệnh chàm khô bằng mật ong:

Dùng mật ong đúng cách sẽ giúp cải thiện tốt tình trạng ngứa ngáy do bệnh chàm khô gây ra. Ngoài ra, mật ong chứa nhiều thành phần dưỡng chất giúp dưỡng ẩm và cân bằng pH cho da. Nhờ đó mà cải thiện tình trạng dày sừng và bong tróc da hiệu quả.

• Chuẩn bị 1 – 2 thìa cà phê mật ong nguyên chất
• Làm sạch và lau khô vùng da bị tổn thương
• Thoa trực tiếp 1 lớp mật ong lên trên bề mặt da
• Để khô tự nhiên khoảng 10 phút rồi dùng nước ấm rửa lại

– Dùng dầu dừa chữa bệnh chàm khô:

Ngoài gel nha đam và mật ong thì dầu dừa cũng là nguyên liệu mà bạn có thể tận dụng để hỗ trợ khắc phục các triệu chứng của bệnh chàm khô. Các acid béo dồi dào trong dầu dừa giúp dưỡng ẩm cho da, làm giảm tình trạng bong tróc. Hơn nữa còn khắc phục hàng rào bảo vệ da và chống lại các tác nhân gây hại từ bên ngoài.

• Chuẩn bị khoảng 1 – 2 thìa cà phê dầu dừa nguyên chất
• Vệ sinh và thấm khô vùng da bị tổn thương
• Thoa đều 1 lớp dầu dừa mỏng nhẹ lên bề mặt da
• Massage vài phút rồi để yên khoảng 15 phút nữa mới rửa lại bằng nước ấm

Các giải pháp tự nhiên chỉ có tác dụng hỗ trợ, người bệnh không nên lạm dụng. Trường hợp tổn thương trên da có bội nhiễm hay bị trầy xước, có vết thương hở thì tuyệt đối không áp dụng các mẹo nêu trên.

4. Dùng thuốc đông y

Dùng thuốc đông y chữa bệnh chàm khô cũng là một giải pháp được rất nhiều người bệnh lựa chọn. Ưu điểm lớn của thuốc đông y là an toàn, tận dụng dược liệu tự nhiên, ít gây ra rủi ro trong quá trình điều trị.

Có thể kết hợp cả thuốc dùng ngoài da và thuốc uống để nhận được hiệu quả điều trị tốt. Đồng thời ngăn ngừa nguy cơ tái phát của bệnh.

– Các bài thuốc dùng ngoài da:

• Bài thuốc 1: Chuẩn bị kinh giới và lá vối mỗi vị 100g. Hai nguyên liệu này đem rửa sạch, cho vào ấm đun sôi với 2 lít nước. Chờ nước nguội thì dùng ngâm rửa vùng da cần điều trị.
• Bài thuốc 2: Chuẩn bị hồng hoa, hoàng liên, hồng đơn và chu sa mỗi vị 4g. Các vị thuốc này đem tán thành bột mịn rồi trộn đều với 1 lượng mỡ trăn vừa đủ. Sau khi áp dụng bài thuốc số 1 thì thoa trực tiếp hỗn hợp thuốc lên vùng da bệnh.

– Các bài thuốc uống:

• Bài thuốc 1: Chuẩn bị thục địa, sinh địa và kinh giới mỗi vị 16g. Thương truật, đương quy, bạch thược và phòng phong mỗi vị 12g. Bạch tật lê, khổ sâm và thuyền thoái mỗi vị 8g. Các vị thuốc này đem cho hết vào ấm. Sắc lấy nước đặc và dùng hết trong ngày.
• Bài thuốc 2: Chuẩn bị ké đầu ngựa, phù bình, hy thiêm và hoàng bá mỗi vị 12g. Thương truật và phòng phong mỗi vị 8g. Các vị thuốc này đem sắc uống 1 thang/ ngày.
• Bài thuốc 3: Chuẩn bị 8g hoàng liên, 4g bạch thược và 2g hoàng cầm. Các ị thuốc này đem tán thành dạng bột mịn. Sau đó sắc với nước lọc. Khi uống cho vào 1 lòng đỏ trứng, khuấy đều lên và chia đều làm 3 lần uống/ ngày.

Biện pháp chăm sóc và dự phòng bệnh chàm khô

Chàm khô là bệnh lý da liễu có nguy cơ tái phát rất cao sau điều trị. Vì vậy người bệnh cần đặc biệt chú ý trong vấn đề chăm sóc và dự phòng. Đây là cách tốt giúp hỗ trợ điều trị, đồng thời làm giảm nguy cơ tái phát của bệnh.

Cần chú ý đến một số vấn đề sau đây:

• Tránh tiếp xúc với các loại hóa chất có khả năng gây kích ứng. Trường hợp bắt buộc phải tiếp xúc thì cần chú ý mặc đồ bảo hộ, mang ủng và đeo bao tay.
• Thường xuyên dưỡng ẩm cho da bằng các sản phẩm phù hợp. Đồng thời chú ý đến vấn đề làm sạch da. Ưu tiên sử dụng các sản phẩm lành tính, dịu nhẹ. Khi di chuyển ngoài trời đừng quên dùng kem chống nắng để bảo vệ da.
• Khi thời tiết chuyển lạnh hãy chú ý giữ ấm cho cơ thể. Trường hợp cảm thấy cần thiết có thể dùng máy tạo độ ẩm trong không gian sống hay làm việc.
• Uống nhiều nước để duy trì độ ẩm tự nhiên và tránh tình trạng da mất nước. Đồng thời bổ sung thêm rau củ quả tươi vào khẩu phần ăn để nâng cao sức đề kháng, tăng cường hàng rào bảo vệ da.
• Trường hợp bệnh chàm khô gây ngứa nhiều thì có thể áp dụng giải pháp chườm lạnh hay tắm nước mát để cải thiện. Đây cũng là giải pháp hữu ích để hạn chế tình trạng lạm dụng thuốc.
• Tuyệt đối không cào gãi hay chà xát lên vùng da tổn thương. Phản ứng này có thể gây ra tổn thương thứ phát và làm tăng nguy cơ nhiễm trùng.
• Thường xuyên vệ sinh không gian sống đảm bảo sạch thoáng. Điều này giúp làm giảm nguy cơ tiếp xúc với chất kích ứng như bụi bẩn, nấm mốc, phấn hoa…
• Nên mặc quần áo và mang giày dép rộng thoáng, có chất liệu mềm, thấm hút tốt. Tuyệt đối tránh tình trạng mặc đồ, mang giày quá bó sát, bí bách hay còn dấu hiệu ẩm ướt.

Chàm khô là bệnh da liễu rất phổ biến mà nhiều người gặp phải. Nếu sớm can thiệp điều trị và chăm sóc đúng cách thì các triệu chứng có thể cải thiện nhanh chóng. Tuy nhiên nếu chủ quan thì bệnh có thể kéo dài gây phiền toái cho cuộc sống và tăng nguy cơ phát sinh biến chứng. Tốt nhất, khi nhận thấy dấu hiệu của bệnh cần sớm thăm khám để được bác sĩ hướng dẫn điều trị và chăm sóc đúng cách.