Nổi mụn trên đầu: Nguyên nhân và cách trị hiệu quả

Nổi mụn trên đầu có thể là dấu hiệu viêm nang lông, mụn trứng cá, nhiễm chấy hoặc do dị ứng gây ra. Một số điều kiện có thể cần điều trị y tế để tránh các rủi ro và biến chứng không mong muốn. Tìm hiểu các nguyên nhân có thể xảy ra để có biện pháp xử lý phù hợp.

Các loại mụn trên da đầu

Nổi mụn trên đầu thường phát triển dọc theo các nang lông, phổ biến nhất là phát triển dọc theo chân tóc. Tình trạng này có thể gây viêm da và ngứa. Đôi khi những nốt mụn này cũng gây đau  đớn và đóng vảy trên da đầu.

Mụn trên da đầu có thể nhẹ, trung bình hoặc nghiêm trọng. Cụ thể các loại mụn trên da đầu có thể bao gồm:

• Mụn da đầu nhẹ, bao gồm mụn đầu đen và mụn đầu trắng
• Tình trạng mụn trung bình, bao gồm mụn sẩn và mụn mủ xuất hiện trên bề mặt da
• Mụn nghiêm trọng, bao gồm các nốt mụn mủ và u nang, phát triển sâu bên dưới da
• Mụn đầu da nghiêm trọng có thể là mụn trứng cá ác tính, mụn hoại tử hoặc viêm mô tế bào. Tình trạng này thường gây ảnh hưởng sâu dưới da và có thể dẫn đến một số biến chứng như vết thâm và sẹo mụn vĩnh viễn.

Thông thường nổi mụn trên đầu có thể cải thiện bằng kem trị mụn không kê đơn hoặc các biện pháp tại nhà. Do đó, liên hệ với bác sĩ nếu tình trạng mụn trở nên nghiêm trọng hoặc dẫn đến các dấu hiệu khác như rụng tóc, hói đầu hoặc đau đớn nghiêm trọng.

Nguyên nhân gây nổi mụn trên đầu

Mụn xảy ra khi lỗ chân lông hoặc các nang lông bị tắc nghẽn. Điều này có thể xảy ra khi các tế bào da chết, bã nhờn tự nhiên của da và vi khuẩn xâm nhập vào lỗ chân lông. Các tế bào không thể thoát ra khỏi lỗ chân lông, dẫn đến mụn trứng cá ở nhiều mức độ khác nhau.

Một số nguyên nhân và yếu tố rủi ro có thể gây tắc lỗ chân lông thường bao gồm:

• Tế bào da chết hoặc dầu thừa không được loại bỏ khỏi da đầu
• Dầu gội, dầu xả tóc, keo xịt tóc hoặc các sản phẩm dành cho tóc khác không được làm sạch đúng cách
• Không gội đầu thường xuyên hoặc gội đầu không đủ sạch
• Không gội đầu ngay sau khi tập thể dục hoặc ra nhiều mồ hôi
• Đội mũ hoặc sử dụng các thiết bị gây ra ma sát với da đầu
• Vi khuẩn, nấm men hoặc chấy rận cũng có thể xâm nhập vào lỗ chân lông và gây mụn
• Đổ mồ hôi, đặc biệt là khi da đầu bị ma sát

Cũng giống như mụn ở các vị trí khác trong cơ thể, nổi mụn trên đầu có thể liên quan đến một số loại vi khuẩn gây viêm như:

• Propionibacterium acnes (P. acnes)
• Một số loại nấm men
• Cutibacterium
• Staphylococcus thượng bì
• Propionibacterium acnes
• Staphylococcus aureus

Ngoài ra, chế độ ăn uống không phù hợp cũng có thể dẫn đến nổi mụn trứng cá trên da đầu. Các chuyên gia cho rằng chế độ ăn nhiều carbohydrate có đường có thể làm tăng nguy cơ bị mụn trứng cá, bao gồm cả mụn trứng cá ở da đầu.

Nổi mụn trên đầu là dấu hiệu bệnh gì?

Ngoại trừ mụn trứng cá, đôi khi nổi mụn trên đầu có thể là dấu hiệu của một số tình trạng y tế khác bao gồm:

1. Viêm nang lông

Viêm nang lông là bệnh lý nhiễm trùng da do tổn thương nang lông. Tình trạng này có thể dẫn đến nổi mụn đỏ và viêm tương tự như mụn trứng cá. Các triệu chứng khác có thể bao gồm đau, châm chích, ngứa và chảy mủ từ vị trí nhiễm trùng.

Thông thường viêm nang lông không nghiêm trọng và có thể điều trị bắt đầu tại nhà. Người bệnh có thể chườm ấm lên da đầu hoặc sử dụng dầu gội kháng khuẩn để cải thiện các triệu chứng đau, mẩn đỏ và giúp làm vỡ các mụn nước tự nhiên. Nếu các biện pháp khắc phục tại nhà không hiệu quả, người bệnh nên đến bệnh viện và điều trị theo toa từ bác sĩ.

2. Dị ứng

Trong một số trường hợp, dị ứng với các sản phẩm chăm sóc tóc hoặc các tác nhân kích ứng ngoài môi trường có thể dẫn đến tình trạng nổi mụn trên đầu hoặc xuất hiện các vết mẩn đỏ như mề đay.

Tình trạng này thường được gọi là viêm da tiếp xúc dị ứng.

Dị ứng có thể dẫn đến nổi mụn, phát ban ngứa, bong tróc da hoặc gây khô da và bong tróc vảy. Các triệu chứng dị ứng có thể được cải thiện sau khi gội đầu hoặc làm sạch chất gây dị ứng. Tuy nhiên, nếu các triệu chứng không được cải thiện hoặc nếu bạn thường xuyên bị dị ứng trên da đầu, bạn có thể nên đến bệnh viện và trao đổi với bác sĩ.

3. Chấy trên da đầu

Chấy là loài côn trùng có kích thước nhỏ bé có thể sống trên da đầu, rất dễ lây lan, có thể gây nổi mụn trên đầu và ngứa ngáy dữ dội.

Chấy thường không nghiêm trọng và có thể điều trị tại nhà bằng các loại dầu gội đặc biệt có thành phần diệt côn trùng. Bên cạnh đó, bạn cũng có thể sử dụng lược chải chấy có răng đặc biệt để tìm trứng chấy và tiêu diệt chấy.

Nếu bạn nhiễm chấy da đầu, bạn nên vệ sinh các bề mặt trong nhà như gối, khăn trải giường và một số đồ nội thất bọc nệm để ngăn ngừa tái nhiễm. Ngoài ra, đôi khi bạn cần đến bệnh viện và sử dụng các loại thuốc kê toa để điều trị chấy nếu các biện pháp điều trị tại nhà không mang lại hiệu quả.

4. Viêm da dị ứng

Viêm da dị ứng trên đầu còn được gọi là gàu. Tình trạng này có thể được gây ra bởi sự phát triển quá mức của nấm men trên da đầu hoặc do các sản phẩm chăm sóc tóc khiến da đầu bị khô.

Các triệu chứng bao gồm hình thành các vết sưng trên da đầu cũng như các mảng da khô, bong vảy bên dưới tóc. Căng thẳng và mất nước có thể làm cho gàu tồi tệ hơn và có thể ngứa.

Gàu có thể điều trị bằng dầu gội trị gàu hoặc các loại kem dưỡng trên da đầu. Trao đổi với bác sĩ hoặc người có chuyên môn để được hướng dẫn cụ thể.

5. U nang biểu bì

U nang biểu bì là tình trạng keratin tích tụ ở các nang tóc dẫn đến tình trạng nổi mụn trên đầu. Một số triệu chứng và dấu hiệu nhận biết u nang biểu bì có thể bao gồm:

• Hình thành vết sưng nhỏ, giống như các nốt mụn trứng cá, mềm hoặc cứng, màu vàng hoặc có màu như màu da
• Trung tâm u nang có thể có một lỗ màu đen nhỏ
• Vỏ u năng bao quanh chứa các tế bào keratin, mảnh vụn lipid màu trắng và có mùi
• U nang khi vỡ ra sẽ gây viêm, nhiễm trùng, sưng, đỏ và đau đớn

Thông thường, những u nang này không gây hại cho sức khỏe, tuy nhiên có thể gây ảnh hưởng đến tính thẩm mỹ. Các biện pháp điều trị phổ biến có thể bao gồm dẫn lưu u nang hoặc phẫu thuật cắt bỏ nó.

6. Bệnh vẩy nến da đầu

Bệnh vẩy nến da đầu là một tình trạng da mãn tính đặc trưng bởi các vảy da mỏng, màu bạc bong tróc trên da đầu. Trong một số trường hợp bệnh vẩy nến da đầu có thể gây nổi mẩn đỏ, có mủ tương tự như tình trạng nổi mụn trên đầu nhưng gây ngứa khi chạm vào.

Bệnh vẩy nến bệnh lý liên quan đến hệ thống miễn dịch. Chườm nóng và sử dụng các loại dầu gội điều trị vẩy nến có thể hỗ trợ cải thiện các triệu chứng. Đôi khi, bác sĩ có thể đề nghị dùng thuốc điều trị theo toa nếu bệnh vẩy nến da đầu gây kích ứng da và dẫn đến các biến chứng khác như, như rụng tóc.

7. Ung thư da

Ung thư da là loại ung thư phổ biến ở da đầu, khoảng 13% ung thư da ác tính được tìm thấy trên da đầu. Các dấu hiệu có thể bao gồm xuất hiện các nốt mụn mủ, mụn thịt, vải da sáp màu, gàu trên đầu. Đôi khi da đầu có thể hình thành các vết loét dẫn đến đau đớn.

Ung thư da trên đầu có nguy cơ ác tính cao. Do đó, nếu bạn nhận thấy các dấu hiệu bất thường hoặc các triệu chứng ung thư, bạn nên đến bệnh viện trao đổi với bác sĩ chuyên môn.

Ung thư da có thể điều trị, đặc biệt là khi được chẩn đoán sớm trong quá trình tiến triển của tình trạng. Các phương pháp điều trị bao gồm phẫu thuật, xạ trị, hóa trị và các liệu pháp liên quan khác.

Biện pháp điều trị tình trạng nổi mụn trên đầu

Cách tốt nhất để điều trị mụn trên da đầu là ngăn ngừa tắc nghẽn các lỗ chân lông. Thông thường bạn có thể sử dầu gội hoặc dầu xả có chứa hoạt chất điều trị mụn hoặc biện pháp cải thiện an toàn tại nhà. Cụ thể các biện pháp điều trị mụn trên đầu có thể bao gồm:

1. Biện pháp tự nhiên

Nổi mụn trên đầu thường không nghiêm trọng và có thể cải thiện với các biện pháp điều trị mụn tại nhà như:

• Tinh dầu tràm trà: Có đặc tính kháng khuẩn, chống viêm và có thể hỗ trợ điều trị mụn trứng cá. Bạn có thể sử dụng tinh dầu tràm trà massage nhẹ nhàng lên da hoặc sử dụng các sản phẩm dầu gội có chứa tinh dầu tràm trà.
• Dầu Jojoba: Dầu gội có chứa dầu jojoba có thể hỗ trợ chống viêm mụn và ngăn ngừa hình thành mụn mới. Tuy nhiên, sử dụng các sản phẩm gốc dầu có chừng mực để tránh làm tắc nghẽn lỗ chân lông của bạn.
• Giấm táo: Các thành phần của giấm táo có thể hỗ trợ cân bằng nồng độ pH trên da đầu, chống viêm và cải thiện tình trạng mụn trứng cá hiệu quả. Bạn có thể pha loãng giấm táo trong nước ấm, dùng để massage da đầu, để yên trong hai phút và gội đầu bằng nước sạch.

Bên cạnh đó, bạn cũng cần sử dụng các sản phẩm chăm sóc tóc không chứa dầu hoặc các chất kích ứng da khác. Làm sạch dầu gội, bụi bẩn, chất nhờn trên tóc để tránh gây tắc nghẽn lỗ chân lông và gây mụn. Tránh sử dụng loại dầu gội có tẩy hoặc kích ứng da đầu, các sản phẩm này có thể làm khô tóc, đặc biệt là tóc nhuộm hoặc bị tổn thương do nhiệt.

2. Liệu pháp y tế

Trong các trường hợp nổi mụn trên đầu kéo dài hoặc nghiêm trọng, bạn có thể nên đến bệnh viện để được chẩn đoán và điều trị theo phác đồ của bác sĩ. Đối với các trường hợp nghiêm trọng, bác sĩ có thể đề nghị:

• Kháng sinh tại chỗ hoặc dầu gội có chứa steroid
• Thuốc uống, như thuốc kháng sinh hoặc thuốc kháng histamine
• Isotretinoin cho trường hợp mụn trứng cá nghiêm trọng và không đáp ứng các biện pháp điều trị khác
• Tiêm steroid vào khu vực nổi mụn
• Tác động vật lý để làm thông thoáng các nang tóc
• Quang trị liệu mụn trên da đầu

Thông thường các triệu chứng có thể được cải thiện trong 7 – 10 ngày và khỏi hẳn trong 8 – 10 tuần. Nếu các triệu chứng không được cải thiện sau khi điều trị, người bệnh nên đến bệnh viện để được chẩn đoán phù hợp.

3. Thay đổi chế độ ăn uống

Mặc dù không có chế độ ăn uống dành riêng cho người nổi mụn trên đầu, tuy nhiên đôi khi thay đổi chế độ ăn uống có thể ảnh hưởng đến quá trình sản xuất dầu, bã nhờn và hỗ trợ phòng ngừa mụn. Các chuyên gia khuyến cáo, để phòng ngừa mụn trứng cá, bạn có thể thử hạn chế độ ăn uống tăng cường các thực phẩm bao gồm:

• Vitamin A như gan động vật, khoai lang, cà rốt, rau bina, bông cải xanh,…
• Vitamin D như sữa tươi nguyên kem, sữa chua, nước cam ép, yến mạch, một số loại cá,…
• Axit béo Omega – 3 như cá thu, cá hồi, cá trích, hàu, cá mòi, cá cơm,….
• Chất xơ như cà rốt, bơ, lê, chuối, cam, rau chân vịt, yến mạch,…
• Chất chống oxy hóa như chocolate, hạt hồ đào, việt quất, dâu tây,…
• Kẽm bao gồm các loại cây họ đậu, hạt khô, ngũ cốc nguyên hạt, thịt đỏ, các loại cây họ đậu

Ngoài ra, nếu các triệu chứng mụn trứng cá trở nên nghiêm trọng hơn sau khi sử dụng một số sản phẩm, người bệnh nên thông báo với bác sĩ chuyên môn.

Nổi mụn trên đầu bao lâu thì khỏi?

Thông thường, điều trị mụn trứng cá có thể cần khoảng 4 – 8 tuần để có hiệu quả cải thiện các triệu chứng. Tuy nhiên, bạn cần áp dụng các biện pháp xử lý và điều trị theo hướng dẫn của bác sĩ, ngay cả khi các triệu chứng đã được cải thiện.

Các bác sĩ da liễu thường khuyến cáo bạn nên gội đầu bằng dầu gội nhẹ nếu bạn cần gội đầu thường xuyên. Điều này có thể làm sạch da đầu và không gây ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường của tóc.

Bên cạnh đó, khi gội đầu hoặc massage, bạn nên cố gắng tránh chà xát hoặc gây tổn thương da đầu. Điều này có thể dẫn đến kích ứng và khiến tình trạng mụn trở nên nghiêm trọng hơn.

Phòng ngừa nổi mụn trên đầu

Để phòng ngừa mụn, bạn cần xác định nguyên nhân (như lỗ chân lông bị tắc) và thay đổi lối sống cũng như chế độ ăn uống hàng ngày. Thay đổi các sản phẩm chăm sóc tóc hoặc sử dụng các sản phẩm không gây tích tụ dầu thừa và bã nhờn trên da cũng có thể hỗ trợ cải thiện các triệu chứng. Bên cạnh đó, hạn chế sử dụng sáp, thuốc xịt tóc và các sản phẩm chăm sóc tóc chứa một số hóa chất và phụ gia có thể gây mụn.

Bên cạnh đó, để giảm kích ứng da đầu và phòng ngừa mụn, bạn có thể tham khảo một số biện pháp như:

• Gội đầu sau khi tập thể dục hoặc đổ nhiều mồ hôi
• Giữ vệ sinh khu vực ngủ sạch sẽ, bao gồm thay đổi vỏ gối, chăn, màn thường xuyên
• Tẩy trang trước khi đi ngủ, đặc biệt là khu vực đường chân tóc
• Thay đổi chế độ ăn uống, bổ sung nhiều rau xanh, trái cây và các dưỡng chất cần thiết
• Ngủ đủ giấc, hạn chế thức khuya, căng thẳng, stress

Hầu hết các trường hợp nổi mụn trên đầu có thể khỏi sau vài tuần điều trị và không gây ra các biến chứng nghiêm trọng. Do đó, nếu các triệu chứng không được cải thiện hoặc trở nên nghiêm trọng, bạn nên đến bệnh viện để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.