Nên điều trị bệnh viêm da tiếp xúc bằng Đông y, Tây y hay bằng mẹo dân gian?

Viêm da tiếp xúc là một bệnh lý thường xuyên xảy ra đối với người Việt. Sống trong môi trường nóng ẩm, điều kiện thời tiết, khí hậu thường xuyên thay đổi thất thường khiến cho bệnh ngày càng có những diễn biến phức tạp, thường xuyên tái phát và gây ảnh hưởng đến thẩm mỹ cũng như chất lượng cuộc sống. Bởi vậy, điều trị bằng Đông y, Tây y và mẹo dân gian, đâu mới là lựa chọn phù hợp dành cho bạn?

Hãy cùng chúng tôi trao đổi với bác sĩ Nguyễn Thị Nhuần – Giám đốc Chuyên môn Trung tâm Da liễu Đông y Việt Nam để có câu trả lời chính xác cho vấn đề trên.

Viêm da tiếp xúc: Nên điều trị bằng Đông y, Tây y hay bằng mẹo dân gian?

PV: Thưa bác sĩ Nhuần, viêm da tiếp xúc hiện đang là một bệnh lý rất thường gặp, nhất là khi thời tiết, khí hậu thường xuyên ô nhiễm, thay đổi. Hiện nay lại có rất nhiều phương pháp điều trị căn bệnh này, khiến người bệnh khó chọn lựa. Bác sĩ có thể chia sẻ một chút về vấn đề điều trị viêm da tiếp xúc cần lựa chọn phương pháp nào không ạ?

Bác sĩ Nguyễn Thị Nhuần giải đáp:

Đầu tiên, trước khi điều trị bất cứ một căn bệnh nào, chúng ta cần phải hiểu rõ về bệnh đó. Viêm da tiếp xúc là một bệnh lý khởi phát với các phản ứng cấp và mãn tính sau khi da tiếp xúc trực tiếp với một tác nhân nào đó. Biểu hiện của bệnh rất điển hình với các triệu chứng: Ngứa ngáy, đỏ rát, sưng tấy, xuất hiện mụn nước và có thể bong tróc, viêm loét da. 

Thông thường, chúng ta biết đến một số nguyên nhân gây viêm da tiếp xúc do các hóa chất  như: cồn, chất tẩy trắng, hóa mỹ phẩm, chất khử mùi, thuốc nhuộm, sơn móng,… Bên cạnh đó, bạn cũng có thể bị viêm da tiếp xúc do tiếp xúc với những bề mặt kim loại, một số loại cây, loại hoa hay côn trùng, thậm chí là bụi. 

Ngoài ra, theo YHCT, bệnh viêm da tiếp xúc cũng có thể xuất phát từ các vấn đề tồn tại bên trong, ảnh hưởng đến hệ miễn dịch cũng như các cơ quan của cơ thể như phong, huyết nhiệt. Đây được xem là tiền đề cho sự bùng phát của các triệu chứng, khiến cho bệnh dễ khởi phát thường xuyên hơn.

Xét theo hiện tại, có 3 phương pháp điều trị viêm da tiếp xúc phổ biến, người bệnh thường hay lựa chọn nhất là: Đông y, Tây y và mẹo dân gian. Đầu tiên, tôi xin được phân tích về phương pháp được nhiều người bệnh sử dụng nhất: Tây y.

Đối với phương pháp điều trị bằng Tây y, chủ yếu là thuốc tân dược, có tồn tại cả mặt lợi và hại. Khi sử dụng phương pháp này, bạn cần nắm rõ được một số thông tin để có định hướng phù hợp.

Trong các trường hợp viêm da tiếp xúc nhẹ đến trung bình, người bệnh có thể sử dụng các loại thuốc bôi, kem bôi có chứa thành phần hydrocortisone hoặc gạc ướt để khắc phục các triệu chứng ngứa ngáy, khó chịu, kiểm soát tình trạng sưng tấy.

Với những trường hợp viêm da nặng, thường xuyên khởi phát sẽ thường được chỉ định sử dụng thuốc có chứa thành phần corticosteroid và thuốc kháng histamine để giảm viêm, giảm ngứa dữ dội. Bản chất của chúng đều là thuốc chống viêm nên có tác dụng nhanh chóng, kháng viêm hiệu quả nhưng lại không có lợi cho da. 

Bên cạnh đó, người bệnh có thể sử dụng thêm một số dược phẩm khác để hỗ trợ việc làm sạch da như nước muối sinh lý, dung dịch sát trùng. Các loại kem dưỡng ẩm chuyên dụng, kem bôi calamine hoặc chứa hydrocortisone làm dịu các triệu chứng. Những trường hợp nhiễm trùng, bệnh có chuyển biến xấu còn có thể được chỉ định dùng thêm một số loại kháng sinh đường uống. 

Đó là những cách xử lý viêm da tiếp xúc theo Tây y. Tuy có ưu điểm là đem lại hiệu quả nhanh chóng, tiện lợi, công dụng tốt, tiết kiệm thời gian và chi phí nhưng nếu sử dụng nhiều, lạm dụng thuốc, không tuân thủ chặt chẽ theo hướng dẫn điều trị của bác sĩ thì sẽ gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng cũng như tác dụng phụ không mong muốn.

Người bệnh tuyệt đối không tự tiện sử dụng thuốc, kể cả thuốc bôi và thuốc uống, đặc biệt là với nhóm thuốc có chứa corticoid hay kháng histamine. Rất nhiều trường hợp bệnh nhân của tôi đã từng gặp phải các vấn đề như nhiễm độc da, chức năng gan, thận bị ảnh hưởng, thậm chí nguy hiểm đến cả hệ tiêu hóa và khiến cho các triệu chứng bệnh thêm nghiêm trọng ở các đợt khởi phát sau. Điều trị thuốc Tây không đúng cách, bạn còn có nguy cơ bị nhờn thuốc, kháng thuốc, không đem lại hiệu quả mà còn khiến cho tính chất, diễn biến của bệnh trở nên phức tạp.

Một số người có cơ địa yếu, hoặc nằm trong những trường hợp không thể sử dụng thuốc Tây, lo ngại về những tác dụng phụ không mong muốn thì lựa chọn một phương pháp đơn giản hơn là mẹo dân gian. Mẹo này thường là do ông bà truyền miệng lại, đa số là sử dụng các loại cây cỏ vườn nhà để chế thành thuốc, đun, sắc dùng uống hoặc ngâm rửa vùng da bị viêm. 

Là một người đã có nhiều năm tiếp xúc với bệnh nhân cũng như có hiểu biết về các loại thảo dược, cây thuốc, tôi nhận thấy rằng người bệnh thường sử dụng các loại lá có khả năng kháng viêm, diệt khuẩn để đun, nấu thành nước tắm hoặc xông hơi như lá lốt, lá khế, lá trà xanh, lá trầu không. Các loại lá này hầu hết đều có vị cay, tính ấm, giải độc, tiêu viêm và trừ phong tốt. Bên cạnh đó, nhiều loại lá không chỉ có chứa chất kháng sinh, kháng khuẩn tự nhiên mà còn chứa các hoạt chất dưỡng da, tiêu thũng, giúp se niêm mạc và hỗ trợ phục hồi tổn thương.

Tuy an toàn, dễ sử dụng, nguyên liệu đơn giản dễ kiếm, tiết kiệm chi phí nhưng việc sử dụng mẹo dân gian không phải là không có mặt hạn chế. Việc dùng các mẹo này chỉ có thể làm giảm bớt cảm giác ngứa, khó chịu ở các trường hợp viêm da tiếp xúc nhẹ. Ngoài ra, trong quá trình thực hiện, người bệnh cũng cần đặc biệt lưu ý đến việc làm sạch, giữ vệ sinh các nguyên liệu cũng như vùng da trước khi sử dụng để tránh nhiễm trùng, nhiễm khuẩn, bệnh thêm nghiêm trọng.

Không giống với Tây y hay mẹo dân gian, Y học cổ truyền hay còn gọi là Đông y lại tác động vào bệnh theo một cách khác. Sử dụng các loại thảo dược thiên nhiên, các bài thuốc YHCT tác động vào căn nguyên gây bệnh, từ đó cải thiện được khí huyết, tạng phủ, điều hòa các chức năng can, tỳ, thận, nâng cao sức đề kháng. 

Đông y thường điều trị theo thể bệnh, các nguyên nhân nội tại bên trong. Đối với viêm da tiếp xúc, Đông y chia bệnh thành thể phong nhiệt và thể huyết nhiệt. Ở mỗi thể bệnh, tùy vào triệu chứng, nguyên nhân sẽ có những vị thuốc đặc hiệu được kết hợp để giải quyết vấn đề theo các pháp trị như ôn trung dưỡng huyết, khu phong trừ thấp,… Thông thường, người bệnh sẽ sử dụng thuốc Đông y theo dạng thuốc sắc uống hoặc thuốc đun ngâm rửa.

Ưu điểm mạnh nhất của Đông y là có thể tác động vào các vấn đề gốc rễ bên trong cơ thể, sử dụng thảo dược nên an toàn, lành tính và không gây ra tác dụng phụ. Bên cạnh đó, mỗi thảo dược đều có nhiều công dụng khác nhau nên hiệu quả đem lại không chỉ điều trị bệnh ổn định, lâu dài mà còn có ích cho việc cải thiện sức khỏe. 

Tuy nhiên, nhược điểm của phương pháp này lại nằm ở thời gian điều trị. Vì các thảo dược khi được đưa vào cơ thể cần một thời gian để tác động đến khí huyết, tạng phủ nên hiệu quả sẽ diễn ra dần dần theo từng giai đoạn chứ không nhanh chóng như sử dụng thuốc Tây. 

Đó là những điều mà người bệnh cần lưu ý trước khi lựa chọn một phương pháp điều trị cho mình. Hơn hết, bạn nên thăm khám, xem xét tình hình, diễn biến của bệnh để quyết định, đồng thời yếu tố phù hợp, hiệu quả và an toàn vẫn nên được đặt lên hàng đầu.

An Bì Thang – Giải pháp hoàn hảo cho người bệnh viêm da tiếp xúc

PV: Theo như những gì bác sĩ vừa chia sẻ cũng như một số trải nghiệm, kinh nghiệm của người bệnh thì có lẽ phương pháp YHCT đang đảm bảo đủ những tiêu chí phù hợp, an toàn và hiệu quả trong điều trị viêm da tiếp xúc. Tuy nhiên, việc lựa chọn một bài thuốc thực sự hiệu quả có lẽ không đơn giản. Bác sĩ có thể đưa ra một gợi ý cho người bệnh để việc lựa chọn được dễ dàng hơn không ạ?

Bác sĩ Nguyễn Thị Nhuần giải đáp:

Hiện tại, có rất nhiều phòng thuốc, nhà thuốc đang điều trị viêm da tiếp xúc với nhiều bài thuốc khác nhau. Tuy nhiên, bệnh nhân của tôi cũng thường phản hồi rằng có nhiều bài thuốc sử dụng lâu dài nhưng không có hiệu quả, hoặc hiệu quả không được như mong đợi. 

Với các bệnh nhân viêm da tiếp xúc tại Trung tâm Da liễu Đông y Việt Nam, tôi đang ứng dụng điều trị cho họ bằng bài thuốc An Bì Thang – một giải pháp do tôi và các chuyên gia tại Trung tâm nghiên cứu và bào chế. 

An Bì Thang là một bài thuốc YHCT có thành phần hoàn toàn là thảo dược thiên nhiên lành tính. Bởi vậy, bài thuốc giữ được tiêu chí hàng đầu là tính an toàn, không gây tác dụng phụ. Đối với bài thuốc này, tôi cũng đã cân nhắc kỹ càng, lựa chọn kết hợp những thảo dược cần thiết, có tính đặc trị, đặc hiệu với các vấn đề của viêm da.

Ngoài ra, để tối ưu hiệu quả đạt được cũng như phù hợp hơn với sự biến đổi phức tạp của bệnh hiện nay, tôi đã áp dụng cơ chế điều trị theo Y học hiện đại, đó là kết hợp 3 chế phẩm trong cùng một bài thuốc, mang đến tác động nhiều chiều. Bài thuốc bao gồm thuốc uống, thuốc bôi và thuốc rửa. Mỗi loại sẽ có một nhiệm vụ, tác động riêng để giúp loại bỏ từ căn nguyên đến triệu chứng của viêm da tiếp xúc.

Thuốc uống sẽ thiên về các vị thuốc thanh thấp nhiệt, dưỡng huyết, khu phong, tiêu viêm. Đồng thời, sử dụng thuốc uống tác động vào các cơ quan, tạng phủ, điều hòa khí huyết cũng cải thiện được hệ miễn dịch tự nhiên, giúp ổn định tình trạng bình thường lâu dài, nâng cao khả năng thanh lọc cơ thể.

Thuốc rửa và thuốc bôi được sử dụng kết hợp đồng thời với thuốc uống nhưng tác động trực tiếp từ bên ngoài. Các loại thuốc này sẽ thiên về sử dụng thảo dược có tính kháng sinh thực vật, chống viêm, tiêu sưng, giảm ngứa. Đồng thời, với thuốc bôi, các thảo dược có chứa dưỡng chất, khoáng chất nuôi dưỡng, làm mềm và tái tạo cấu trúc tế bào da cũng sẽ được tăng cường, thẩm thấu vào da dễ dàng để đem lại hiệu quả tối ưu, chăm sóc da.

Nắm được tâm lý khi sử dụng thuốc Đông y của người bệnh, tôi đã cải tiến bài thuốc theo dạng bào chế là dạng cao bôi và cao uống. Với dạng cao, người bệnh sẽ sử dụng thuốc tiện lợi hơn, dễ dàng và nhanh chóng hơn. Đồng thời, thuốc được cao đặc, giữ nguyên dược tính, dược chất của từng loại thảo dược. Người bệnh cũng không còn phải lo lắng về vấn đề đun sắc làm hỏng, mất chất thuốc. Dạng cao tiện dụng cũng giúp cho tâm lý của người bệnh thoải mái hơn khi sử dụng, giúp họ kiên trì hơn trong suốt quá trình điều trị.

Không những khắc phục vấn đề khó khăn khi sử dụng thuốc sắc, đun bằng dạng cao, đối với An Bì Thang, chúng tôi cũng đã nghiên cứu, kết hợp 3 chế phẩm đồng thời để tối ưu hóa được hiệu quả cũng như thời gian điều trị cho người bệnh viêm da tiếp xúc. Thời gian điều trị trung bình của các bệnh nhân tại Trung tâm hiện kéo dài khoảng 2-4 tháng.

Thuốc dạng cao, dễ uống, dễ bôi nên có thể phù hợp với nhiều đối tượng sử dụng. Ngay cả trẻ nhỏ, phụ nữ có thai, phụ nữ đang cho con bú, người mẫn cảm với mùi vị hay cơ địa yếu,… đều có thể sử dụng được. Đó là tính linh hoạt mà tôi mang đến cho bài thuốc này.

Hiện tại, bài thuốc An Bì Thang vẫn đang nhận được sự ủng hộ, tin tưởng từ phía người bệnh tại Trung tâm Da liễu Đông y Việt Nam. Kết quả gần đây cho thấy đến 90% bệnh nhân phục hồi được làn da bình thường theo đúng phác đồ, kế hoạch điều trị đã đề ra. Số còn lại do chưa tuân thủ đúng các lưu ý khi dùng thuốc, chưa thực sự chăm sóc da cẩn thận nên thời gian thực hiện có kéo dài hơn một chút.

VIDEO: Lý do nghệ sĩ Thu Huyền tin tưởng lựa chọn An Bì Thang điều trị viêm da sau sinh

Cần lưu ý điều gì khi sử dụng bài thuốc An Bì Thang?

PV: Vậy khi sử dụng bài thuốc An Bì Thang, người bệnh cần lưu ý những vấn đề gì thưa bác sĩ?

Bác sĩ Nguyễn Thị Nhuần giải đáp:

Dù sử dụng bất cứ một phương pháp điều trị nào thì người bệnh cũng cần tuân thủ những lưu ý nhất định để đạt được kết quả tốt nhất. Đối với những bệnh nhân sử dụng bài thuốc An Bì Thang, có một số vấn đề bạn cần lưu ý như sau:

• Sử dụng bài thuốc theo đúng chỉ định đã được kê theo đơn thuốc. 
• Không tự ý thay đổi liệu trình cũng như kết hợp thêm bất cứ loại thuốc nào khi sử dụng An Bì Thang.
• Chú ý chế độ ăn uống, nghỉ ngơi điều độ, hạn chế những thực phẩm kích ứng da như đồ ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ, chứa chất kích thích,…
• Chú ý chăm sóc da, giữ ẩm, tránh làm tổn thương da. Làm sạch, vệ sinh da trước khi bôi thuốc.
• Bổ sung nhiều nước trong ngày, giúp dưỡng ẩm, thanh lọc cơ thể hiệu quả cũng như dẫn xuất chất thuốc tốt hơn.

PV: Rất cảm ơn bác sĩ Nhuần về những chia sẻ vừa rồi

Với những độc giả đang băn khoăn trước những lựa chọn điều trị viêm da tiếp xúc, bạn có thể tham khảo những chia sẻ trên của bác sĩ Nhuần. Nếu bạn quan tâm đến phương pháp điều trị bằng YHCT hoặc hiệu quả của bài thuốc An Bì Thang, hãy liên hệ trực tiếp với bác sĩ Nhuần để được hỗ trợ, tư vấn cụ thể nhất: