Viêm amidan ở trẻ em: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách chữa

Viêm amidan ở trẻ em là một trong những bệnh về tai mũi họng phổ biến. Bệnh thường bùng phát vào giai đoạn chuyển mùa, thời tiết thay đổi gây ra nhiều ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe trẻ nhỏ. Nghiêm trọng hơn, nếu không được phát hiện kịp thời, bệnh trở nặng gây nhiều biến chứng, thậm chí phải cắt bỏ amidan.

Viêm amidan ở trẻ em là gì?

Viêm amidan ở trẻ em là một dạng bệnh nhiễm trùng do virus hoặc vi khuẩn gây ra. Amidan là bộ phận nằm ở cuối phần họng có vai trò bảo vệ cơ thể không cho vi khuẩn, virus nhâm nhập đồng thời nó còn có khả năng tiết ra các kháng thể để chống lại sự nhiễm trùng.

Tuy nhiên vì một lý do nào đó dẫn tới tổn thương thương, viêm nhiễm amidan. Viêm amidan có thể bùng phát ở nhiều đối tượng, tuy nhiên theo thống kê của bộ y tế có tới 80% đối tượng là trẻ em, đặc biệt các bé từ 3 – 7 tuổi. 

Các bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng cho biết, amidan là một trong những bộ phận vô cùng quan trọng ở trẻ nhỏ vì chúng giúp bảo vệ cơ thể trẻ khỏi sự tác nhân gây hại từ bên ngoài. Nếu bé bị viêm amidan tái phát nhiều lần sẽ làm tăng nguy cơ khởi phát cá đợt viêm họng gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe. 

Viêm amidan ở trẻ em cũng như ở người lớn được chia thành 2 loại chính là:

• Viêm amidan cấp ở trẻ em: Đây là mức độ nhẹ, các triệu chứng chưa rõ ràng và dễ nhầm lẫn với các chứng bệnh như cảm cúm, viêm họng thông thường. Trong một số trường hợp nặng sẽ thấy hiện tượng amidan có mủ, hay còn gọi với tên viêm amidan cấp mủ ở trẻ em.
• Viêm amidan mãn tính: Khi viêm amidan mới xuất hiện không điều trị kịp thời sẽ dẫn tới viêm amidan quá phát tức là mãn tính. Lúc này trẻ sẽ thấy các triệu chứng sưng, đau họng kéo dài, dai dẳng. Khi bệnh bước sang giai đoạn mãn tính sẽ tiến triển nhanh sang giai đoạn viêm amidan hốc mủ , gây suy hô hấp, thậm chí ngưng thở khi ngủ. 

Nguyên nhân trẻ bị viêm amidan

Có nhiều nguyên nhân dẫn tới tình trạng amidan của trẻ bị vi khuẩn, virus tấn công gây viêm gây ra các triệu chứng ho, đau rát họng,…

Các nguyên nhân có thể dẫn tới tổn thương, viêm nhiễm amidan:

• Thời tiết: Trẻ nhỏ có hệ miễn dịch kém, đặc biệt nếu có sự thay đổi đột ngột của thời tiết sẽ rất dễ khiến hệ hấp hấp của trẻ bị nhiễm trùng dẫn tới tình trạng amidan bị tổn thương, sưng tấy, viêm nhiễm.  
• Cấu trúc amidan: Cấu trúc của amidan có khe hốc tạo môi trường thuận lợi để các vi khuẩn, virus thâm nhập trong quá trình ăn uống. 
• Vệ sinh không sạch sẽ: Việc vệ sinh răng miệng không sạch sẽ hàng ngày sẽ tạo điều kiện để vi khuẩn tạo ổ viêm nhiễm. Thêm vào đó, trẻ rất hiếu động, đùa nghịch chạm vào mọi đồ vật xung quanh nhưng sau đó không vệ sinh sạch sẽ mà đưa lên miệng cũng sẽ làm tăng nguy cơ gây bệnh.
• Nguyên nhân khác: Ngoài ra, một số nguyên nhân khác dẫn tới viêm amidan ở trẻ sơ sinh như cảm lạnh, ảnh hưởng từ các bệnh hô hấp khác, chế độ ăn,…..

Triệu chứng viêm amidan ở trẻ

Khi trẻ bị viêm amidan sẽ xuất hiện một số dấu hiệu điển hình như sau:

• Amidan phù nề: Trẻ thường có biểu hiện họng bị sưng tấy, rát, khó thở hoặc thở khò khè. Đặc biệt, đối với trẻ sơ sinh, dưới 1 tuổi thường có biểu hiện hay quấy khóc, bỏ bú,…
• Đau rát họng, khó khi nuốt: Do tình trạng viêm nhiễm khiến họng sưng tấy gây cảm giác đau, đặc biệt là khi ăn uống sẽ gây đau rát khi nuốt,…
• Ho khan có đờm: Đây là một trong những triệu chứng điển hình khi bế chuyển sang giai đoạn viêm amidan hốc mủ. Trẻ ho có đờm xanh, vàng rất khó chịu.
• Triệu chứng toàn toàn: Trẻ thường sốt cao từ 39-40 độ, kèm theo cảm giác mệt mỏi, khó chịu. Trẻ bị viêm amidan sốt mấy ngày sẽ phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh lý. 

TOP 3 câu hỏi thường gặp về bệnh viêm amidan ở trẻ em?

Viêm amindan là bệnh lý được nhiều phụ huynh quan tâm, dưới đây là 3 câu hỏi thường gặp về chứng bệnh:

Viêm amidan ở trẻ em có nguy hiểm không?

Trẻ em là đối tượng có hệ miễn dịch kém rất nhạy cảm với bất kỳ vấn đề nào về sức khỏe trong đó có  bệnh viêm amidan. Tình trạng này gây ra nhiều triệu chứng đau, rát, khó chịu làm ảnh hưởng nghiêm trọng tới sinh hoạt và sức khỏe.

Đặc biệt, bệnh tiến triển nặng, không được điều trị kịp thời có thể gây ra mãn tính, hình thành mủ. Lúc này vi khuẩn, virus có thể xâm nhập làm hại cơ quan tai mũi họng hoặc nhiều cơ quan khác trên cơ thể dẫn tới các biến chứng nguy hiểm.

Những hậu quả có thể xảy ra nếu bệnh lý kéo dài, trở nặng như:

• Biến chứng tại chỗ: Trẻ có thể bị viêm tấy hoặc áp-xe amidan nếu bị viêm amidan cấp tính không được điều trị kịp thời.
• Biến chứng kế cận: Bệnh tiến triển nặng sẽ ảnh hưởng tới tai mũi họng gây các biến chứng như viêm xoang, viêm mũi, viêm thanh quản,…
• Biến chứng toàn thân: Viêm amidan mãn tính gây ảnh hưởng tới nhiều bộ phận khác trên cơ thể dẫn tới các biến chứng nguy hiểm như viêm nội mạc, nổi hạc, viêm màng ngoài tim cấp,…

Trẻ bị viêm amidan có nên dùng kháng sinh không?

Thông thường với trẻ bị viêm amidan cấp nhẹ thường được bác sĩ khuyên thay đổi thói quen sinh hoạt, cho trẻ nghỉ ngơi ăn nhẹ và uống nhiều nước, súc miệng bằng nước muối pha loãng để giúp cải thiện chứng bệnh.

Tuy nhiên với trường hợp trẻ bị viêm amidan có mủ sẽ được bác sĩ chỉ định dùng một số dạng kháng sinh kháng viêm, hạ sốt,….

Các cách chữa viêm amidan ở trẻ em hiện nay?

Hiện nay, có nhiều phương pháp điều trị viêm amidan ở trẻ em, dưới đây là một vài cách các bạn có thể thực hiện. 

Cách chữa viêm amidan tại nhà cho trẻ

Phương pháp này sử dụng nguyên liệu sẵn có tại nhà do vậy vừa dễ áp dụng, tiết kiệm thời gian đi lại và kinh phí. Một số kinh nghiệm chữa viêm amidan cho bé bằng dân gian như:

• Cách hạ sốt cho trẻ khi bị viêm amidan bằng nghệ: Bạn dùng bột nghệ trộn với nước muối ấm rồi cho bé súc miệng vài lần trong ngày. Hoặc dùng 1 thìa bột nghệ hòa với sữa ấm cho bé uống trước khi đi ngủ sẽ giúp giảm triệu chứng sốt do viêm amidan gây ra. 
• Sử dụng bạc hà: Bạn lấy một nắm lá bạc hà rửa sạch rồi cho vào đun sôi với nước, chắt nước vào cốc rồi hào với một chút mật ong cho bé uống hàng ngày. 

Cách chữa viêm amidan này khá đơn giản, tuy nhiên mẹo dân gian này chỉ có tác dụng giảm các triệu chứng chứ không thể trị khỏi bệnh hoàn toàn. Do vậy phụ huynh nên chủ động lựa chọn phương pháp điều trị để sớm giúp bé loại bỏ chứng bệnh. 

Điều trị theo phác đồ của Tây y

Phương pháp trị viêm amidan của Tây y có hai hướng là sử dụng kháng sinh và phẫu thuật. Tùy vào mức độ nghiêm trọng bác sĩ sẽ xây dựng phác đồ chữa trị khác nhau.

Kháng sinh chữa viêm amidan cho trẻ

Đối với những trường hợp bệnh nhẹ cấp tính, bác sĩ thường chỉ định dùng một số loại thuốc có khả năng tiêu viêm, giảm đau, hạ sốt như:

• Amoxicillin hoặc penicillin: Đây là hai dạng thuốc phổ biến trong điều trị viêm amidan ở trẻ nhỏ, tuy nhiên thuốc này dễ gây dị ứng đặc biệt ở trẻ nhỏ tuổi.
• Erythromycin: Đối với những trường hợp bị viêm amidan kháng với penicillin sẽ được bác sĩ thay thế bằng erythromycin để làm nhanh chóng cải thiện các triệu chứng bệnh. 
• Streptococcus: Thuốc này thường có tác dụng nhanh nhưng lại gây tác dụng phụ làm ố, hỏng mem răng.

Ngoài ra, một số loại thuốc khác thường được dùng để trị viêm amidan ở trẻ nhỏ như alpha choay, cefadroxil, paracetamol,…

Lưu ý: Phụ huynh không nên tự ý mua và sử dụng thuốc cho trẻ nếu không được sự chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.

Có nên cắt amidan cho trẻ không?

Khi tình trạng viêm amidan diễn biến phức tạp, bác sĩ thường chỉ định cắt amidan. Vậy có nên phẫu thuật cắt amidan ở trẻ em không? Về vấn đề này, các bác sĩ chuyên khoa cho biết, đối với trường hợp bệnh nhẹ không cần cắt viêm amidan.

Việc phẫu thuật này chỉ chỉ định với một số trường hợp đặc biệt như: 

• Viêm amidan nặng tái phát nhiều lần trong năm, gây nhiều ảnh hưởng tới cuộc sống và sức khỏe.
• Bệnh nặng đã có biến chứng nguy hiểm như viêm cầu thận cấp, hở van tim, suy tim, …

Phương pháp phẫu thuật cắt bỏ amidan thường được chỉ định ở trường hợp trẻ bị viêm amidan nặng tái phát lại nhiều lần quá 5 lần/năm. Bởi vì, trong quá trình cắt amidan, trẻ dễ gặp phải biến chứng tại chỗ sinh mủ, amidan sưng to gây ảnh hưởng tới sinh hoạt,….

Chữa bệnh bằng thuốc Đông y

Đông y cũng là một trong những phương pháp trị bệnh viêm amidan ở trẻ em được nhiều phụ huynh lựa chọn hiện nay. Liệu pháp này sử dụng nguyên liệu 100% tự nhiên do vậy đảm bảo an toàn, không tác dụng phụ.

Trong đông y, viêm amidan thuộc chứng nhũ nga, căn nguyên gây bệnh là do phong nhiệt xâm nhập vào phế hệ theo mũi miệng. Hoặc do tà độc dư thừa sau phong nhiệt hầu tý khiến nguyên khí hao tổn mà thành bệnh.

Do đó, đông y chủ trị viêm amidan bằng cách sơ phong thanh nhiệt, tiêu tán tà độc, bổ Phế kiện tỳ. Với trẻ nhỏ thì chủ yếu dùng các vị thuốc có dược tính vừa phải, đặc trị viêm nhiễm nhưng nhiều bổ dưỡng. Một số bài thuốc Đông y mà người bệnh có thể tham khảo bao gồm:

Bài 1: Sử dụng bồ công anh kết hợp với một số thảo dược khác như đại thanh diệp, cát cánh, sinh địa,… Cho các nguyên liệu này sác với 6 bát nước tới khi thuốc cạn còn 3 bát thì thôi. Dùng thuốc chia làm 3 phần uống cho trẻ uống 3 lần trong ngày sau mỗi bữa ăn.

Bài 2: Nguyên liệu gồm đại thanh diệp kết hợp với cam thảo, kim ngân hoa, liên kiều,…. Cho các vị thuốc vào sắc với 2 lít nước tới khi cạn còn 1/3 thì ngưng. Đợi thuốc nguồi rồi cho trẻ uống 3 lần trong ngày.

Tuy nhiên, các bài thuốc này chỉ dừng lại triệt tiêu viêm nhiễm, người bệnh vẫn có thể tái viêm amidan nếu không điều dưỡng cơ thể, tăng cường hệ miễn dịch sau điều trị. Đặc biệt là với trẻ nhỏ có hệ miễn dịch chưa phát triển toàn diện, nguy cơ tái phát bệnh là rất cao.

Trong vô vàn các bài thuốc đông y chữa viêm amidan, Thanh hầu bổ phế thang được các chuyên gia đánh giá là mang lại hiệu quả điều trị bền vững nhất. Cơ chế chữa bệnh của bài thuốc không chỉ dừng lại ở việc trừ ho, giảm sưng viêm, tái tạo amidan bị tổn thương mà còn đi sâu vào từng tạng phủ để điều dưỡng và phục hồi công năng. Từ đó cân bằng âm dương, nâng cao hệ miễn dịch và phòng ngừa tái phát bệnh hiệu quả.

Với cơ chế chữa bệnh không xâm lấn và sử dụng nam dược sạch từ vườn biệt dược theo tiêu chuẩn GACP- WHO, Thanh hầu bổ phế thang chữa bệnh đặc biệt an toàn cho trẻ nhỏ. Cây thuốc nam là thảo dược tương thích nhất với cơ địa người Việt, có vị thanh nhẹ, ít đắng nên dễ dùng cho trẻ nhỏ.

Ngoài ra, việc sử dụng thảo dược rõ nguồn gốc xuất xứ, chất lượng cao không chỉ giúp phụ huynh an tâm sử dụng cho con trẻ mà còn đảm bảo thuốc đạt được hiệu quả tốt nhất trong điều trị. Thuốc còn được sắc sẵn theo công nghệ hiện đại giúp cha mẹ tiết kiệm thời gian và thuận lợi hơn khi cho bé sử dụng.

Trẻ bị viêm amidan nên ăn gì, kiêng gì?

Chế độ dinh dưỡng đóng vai trò rất quan trọng trong việc hỗ trợ điều trị bệnh hiệu quả. Do vậy, phụ huynh nên chú ý hơn trong việc cung cấp cho trẻ một bữa ăn đầy dưỡng chất và tránh xa những thực phẩm gây hại.

Sưng amidan nên ăn gì?

• Các loại rau xanh: Rau xanh chứa nhiều chất xơ, vitamin và khoáng chất rất tốt để giúp tăng cường sức đề kháng cho chơ thể. Đặc biệt chúng còn giúp hạ nhiệt, giảm tình trạng viêm sưng đau họng. Do vậy các mẹ đừng bỏ qua các loại rau như súp lơ, cải xanh, rau bina,…
• Trái cây tươi: Các loại quả như cam, xoài, bưởi, nho, kiwi… rất tốt cho sức khỏe trẻ nhỏ đặc biệt hỗ trợ đắc lực trong việc điều trị viêm amidan. Hàng ngày mẹ có thể cho trẻ ăn trái cây trực tiếp hoặc làm nước ép để bé uống đều rất tốt.
• Thực phẩm nhiều đạm: Đạm là dưỡng chất quan trọng để giúp cơ thể chống lại siêu vi, đồng thời bù đắp lượng kẽm đã mất đi do viêm họng. Do vậy mẹ có thể bổ sung những thực phẩm như thịt, trứng, cá,… vào thực đơn cho trẻ mỗi ngày.

Viêm amidan ở trẻ kiêng ăn gì?

• Thức ăn cứng: Các loại hạt như đậu, ngũ cố nguyên hạt, đậu phộng,… mặc dù có nhiều dưỡng chất tốt nhưng khi trẻ bị viêm amidan thì không nên sử dụng vì có thể làm tăng cảm giác khi ăn.
• Thực phẩm nhiều dầu mỡ: Các đồ ăn chiên rán, nhiều dầu mỡ sẽ làm cản trở quá trình phục hồi bệnh, đồng thời không tốt cho sức khỏe của trẻ.
• Đồ cay nóng: Sử dụng nhiều thực phẩm cay nóng chứa ớt, tiêu,… sẽ khiến tổn thương vùng họng làm triệu chứng đau, rát sưng tây nghiêm trọng hơn.
• Các loại thức uống có gas, đồ ăn ngọt, có tính axit cao,… cũng không nên cho trẻ sử dụng.

Phòng ngừa viêm amidan ở trẻ em?

Viêm amidan ở trẻ em gây nhiều ảnh hưởng nghiêm trọng tới sinh hoạt, sức khỏe. Phụ huynh nên chủ động phòng ngừa và hỗ trợ điều trị bệnh dứt điểm cho trẻ.

Các bạn có thể áp dụng bằng các biện pháp như: 

• Giúp trẻ vệ sinh cá nhân, răng miệng sạch sẽ hàng ngày. 
• Luôn giữ ấm cho trẻ nhất là thời tiết mùa đông, khi giao mùa.
• Tránh để trẻ ở ngoài gió hoặc tiếp xúc với môi trường khói bụi.
• Xây dựng chế độ ăn dinh dưỡng khoa học cho trẻ để tăng cường sức đề kháng. 
• Khi ở ngoài đường cần đeo khẩu trang cho trẻ.
• Khuyên khích trẻ tập thể dục mỗi ngày để tăng cường sức đề kháng cơ thể.

Như vậy để thấy rằng, chứng bệnh viêm amidan ở trẻ nhỏ không đơn giản nhưng cũng không phải không có cách điều trị. Hy vọng với chia sẻ trên đây sẽ giúp các phụ huy có thêm kiến thức để chăm sóc và phòng ngừa và xử lý kịp thời khi trẻ gặp bệnh.

XEM NHIỀU

Bác sĩ Lê Phương chữa VIÊM AMIDAN cho hơn 20.000 bệnh nhân bằng đơn thuốc đơn giản

Trung tâm Đông y Việt Nam chữa viêm họng mãn tính bằng bài thuốc nam đặc trị “đã dùng là khỏi”