Vảy nến thể mảng: Biểu hiện, nguyên nhân và cách điều trị hiệu quả, an toàn

Vảy nến thể mảng là một trong những thể thường gặp của bệnh vảy nến (vẩy nến). Thể bệnh này điển hình bởi thương tổn có kích thước lớn, nổi cộm, thâm nhiễm, bề mặt có nhiều vảy bong và khu trú ở những vùng da tỳ đè. Hiện nay, điều trị vảy nến còn nhiều nan giải nên cần kết hợp giữa biện pháp y tế với cách chăm sóc và lối sống lành mạnh. Theo dõi bài viết này để hiểu rõ nguyên nhân gây bệnh, biểu hiện đặc trưng và cách điều trị hiệu quả nhất.

Vảy nến thể mảng là gì?

Theo bác sĩ Nguyễn Thị Nhuần – Giám đốc chuyên môn Trung tâm Da liễu Đông y Việt Nam, vảy nến thể mảng là một trong những thể lâm sàng thường gặp của bệnh vảy nến. Thể bệnh này đặc trưng bởi tổn thương là các đám mảng màu đỏ, kích thước dao động từ 5 – 10cm hoặc hơn, nổi cộm hơn so với các thể khác và có giới hạn rõ với vùng da xung quanh. Thương tổn thường khu trú ở các vùng tỳ đè như khuỷu tay, đầu gối, ngực, lưng, xương cùng và mặt trước cẳng chân.

Vảy nến thể mảng là thể bệnh mãn tính, dai dẳng và dễ tái phát. Thể bệnh này chỉ khởi phát ở các trường hợp bệnh đã tiến triển từ vài năm trở lên. Tuy nhiên thể mảng là một trong những thể bệnh lành tính, chỉ gây thương tổn ngoài da và ngứa ngáy nhẹ. Bệnh gặp nhiều ở người từ 10 – 30 tuổi với tỷ lệ mắc bệnh đồng đều ở nam và nữ.

Mặc dù là bệnh lành tính và không gây nguy hiểm đến sức khỏe nhưng vảy nến nói chung và vẩy nến thể mảng đều tiến triển mãn tính và hầu như phát triển suốt đời. Hiện nay, điều trị và phòng ngừa bệnh lý này còn gặp nhiều nan giải do căn nguyên có nhiều điểm chưa sáng tỏ.

Biểu hiện của vảy nến thể mảng và hình ảnh nhận biết

Vảy nến thể mảng là một trong thể điển hình của bệnh vảy nến. Bác sĩ Nhuần cho biết, biểu hiện lâm sàng của thể bệnh này tương đối đồng nhất và không có sự khác biệt rõ rệt ở từng độ tuổi.

Triệu chứng lâm sàng của vảy nến thể mảng

Vảy nến thể mảng thường gây tổn thương ở các vùng tỳ đè, khu trú hoặc rải rác nhiều vị trí. Thương tổn do thể bệnh này thường có tính chất đối xứng và có thể gây ngứa ngáy nhẹ.

Nhận biết bệnh vảy nến thể mảng qua biểu hiện lâm sàng:

• Tổn thương là các mảng đỏ có kích thước từ 5 – 10cm hoặc hơn
• Giới hạn rõ, nền cứng và nổi cộm hơn so với các thể khác
• Bề mặt đám tổn thương có nhiều vảy trắng màu xà cừ hoặc trắng như sáp nến
• Vảy trắng nhiều lớp, dễ cạo, dễ bong, khi cạo vụn tạo thành bột mịn màu trắng
• Tổn thương có kích thước lớn hơn khi xuất hiện ở vùng ngực
• Số lượng vảy nhiều và tăng sinh nhanh
• Có khoảng 20 – 40% trường hợp gặp phải triệu chứng ngứa – nhất là trong giai đoạn tiến triển và da đổ nhiều mồ hôi

Vảy nến thể mảng tiến triển theo từng đợt, xen kẽ giữa các đợt vượng bệnh với các đợt thuyên giảm. Ngoài ra, mức độ triệu chứng còn phụ thuộc vào cơ địa, yếu tố sức khỏe và chế độ chăm sóc của từng trường hợp.

Hình ảnh bệnh vảy nến thể mảng

Nguyên nhân gây bệnh vảy nến thể mảng

Theo bác sĩ Nhuần, vảy nến là bệnh da liễu có cơ chế miễn dịch với vai trò của tế bào lympho T, bạch cầu đa nhân, cytokine, prostaglandin, eisaconoides, plasminogen, lymphokines và tăng nồng độ IgE, IgA, IgG trong huyết tương. Mặc dù được nghiên cứu từ lâu nhưng căn nguyên và cơ chế bệnh sinh vẫn còn nhiều điểm chưa sáng tỏ.

Hiện nay các nhà khoa học cho rằng, vảy nến thể mảng và các thể lâm sàng khác đều xuất phát di truyền (gen) dưới tác động của các yếu tố khởi động. Các yếu tố này kích thích gen gây bệnh nằm trên nhiễm sắc thể số 6, hoạt hóa tế bào lympho T, dẫn đến bất thường trong quá trình miễn dịch và tăng sinh tế bào thượng bì.

Tổn thương lâm sàng của bệnh vảy nến thực chất là hệ quả do quá trình tăng sản tế bào sừng. Thông thường, chu chuyển tế bào thượng bì kéo dài khoảng 20 – 30 ngày. Tuy nhiên ở người bị vảy nến, quá trình này chỉ dao động từ 2 – 4 ngày, dẫn đến tình trạng da viêm đỏ, thâm nhiễm, cứng cộm và bong nhiều vảy trắng.

Các nguyên nhân và yếu tố có khả năng gây bệnh vảy nến thể mảng:

• Yếu tố di truyền (gen): Nghiên cứu di truyền học cho thấy, người bị vảy nến đều có gen gây bệnh nằm trên nhiễm sắc thể số 6.
• Căng thẳng thần kinh: Căng thẳng thần kinh là một trong những yếu tố khởi phát và kích thích bệnh bùng phát mạnh. Ngoài ra, yếu tố này còn có vai trò trong cơ thể khởi phát bệnh viêm da cơ địa và các dạng tổn thương da mãn tính khác.
• Chấn thương cơ học vật lý: Tác động đè nén, ma sát, chấn thương, tai nạn,… có thể khởi động gen gây bệnh, hoạt hóa tế bào gây viêm, thúc đẩy các thành phần trung gian và dẫn đến tăng sinh tế bào sừng. Thống kê cho thấy, có khoảng 14% trường hợp khởi phát bệnh do chấn thương cơ học và vật lý.
• Viêm nhiễm: Các ổ viêm nhiễm do liên cầu khuẩn (viêm họng, viêm amidan) và virus ARN có men sao mã ngược có vai trò trong quá trình phát sinh và giai đoạn phát triển của vảy nến nói chung và vảy nến thể mảng nói riêng.
• Rối loạn chuyển hóa da: Da của người bị vảy nến có chỉ số sử dụng oxy cao hơn mức bình thường 400%. Tình trạng này thúc đẩy hoạt động tổng hợp ADN của lớp đáy, kích thích gián phân và tăng sinh tế bào thượng bì. Rối loạn chuyển hóa da dẫn đến tình trạng rút ngắn thời gian chu chuyển tế bào thượng bì còn lại 2 – 4 ngày (ở người khỏe mạnh là 20 – 30 ngày).
• Các yếu tố khác: Ngoài ra quá trình khởi phát và tiến triển của bệnh còn chịu ảnh hưởng của các yếu tố khác như rối loạn nội tiết tố, rối loạn chuyển hóa đường đạm, suy giảm hệ miễn dịch, thể trạng suy nhược,…

Chẩn đoán vảy nến thể mảng bằng cách nào?

Vảy nến thể mảng được chẩn đoán chủ yếu qua vị trí thương tổn và biểu hiện lâm sàng. Sau đó bác sĩ có thể yêu cầu thực hiện một số kỹ thuật chẩn đoán khác như:

• Mô bệnh học da: Kỹ thuật này được thực hiện bằng cách sinh thiết mô da và quan sát dưới kính hiển vi. Hầu hết da của người bị vảy nến đều có hiện tượng dày sừng, á sừng và xốp bào. Hơn nữa, trong tế bào da xuất hiện IgG (kháng thể kháng lớp sừng) và yếu tố kháng nhân.
• Phương pháp cạo vảy Brocq: Đây là một trong kỹ thuật chẩn đoán đặc hiệu đối với bệnh vảy nến. Kỹ thuật này được thực hiện bằng cách dùng dao mổ hoặc thìa nạo cạo vảy da liên tục từ 20 – 100 lần. Bác sĩ sẽ dựa vào biểu hiện của da ở từng lần cạo để đưa ra chẩn đoán.

Vảy nến thể mảng là thể điển hình và dễ nhận biết. Tuy nhiên trong những trường hợp cần thiết, bác sĩ có thể yêu cầu chẩn đoán phân biệt với các bệnh lý sau:

• Á sừng liên cầu
• Á vảy nến
• Bệnh chàm khô

Các phương pháp điều trị vảy nến thể mảng hiệu quả hiện nay

Vảy nến thể mảng là bệnh lý lành tính, hầu hết chỉ gây thương tổn ngoài, ngứa ngáy nhẹ và không ảnh hưởng đến cơ quan nội tạng. Tuy nhiên bệnh có thể gây vướng víu, khó chịu và ảnh hưởng không nhỏ đến ngoại hình, tâm lý.

Bác sĩ Nguyễn Thị Nhuần cho biết, điều trị vảy nến nói chung và vẩy nến thể mảng còn nhiều nan giải. Bởi phần lớn các loại thuốc và phương pháp mới chỉ giúp người bệnh cải thiện triệu chứng, ngăn ngừa tình trạng tái phát chứ không thể điều trị dứt điểm.

Vì vậy để hạn chế nguy cơ lạm dụng thuốc, giảm nhẹ thương tổn ngoài da và ngăn ngừa tình trạng tái phát, bạn nên luân phiên áp dụng các biện pháp y tế. Đồng thời cần kết hợp với lối sống lành mạnh và chế độ chăm sóc khoa học.

Chữa vảy nến thể mảng bằng thuốc

Vảy nến thể mảng là thể bệnh lành tính và hầu như chỉ gây tổn thương ngoài da. Vì vậy bác sĩ chủ yếu chỉ định thuốc bôi ngoài da để làm giảm vảy bong, cải thiện viêm đỏ và ngứa ngáy. Ở những trường hợp có tổn thương lan rộng và tái phát nhiều lần, có thể cân nhắc sử dụng thuốc uống khi cần thiết.

Các loại thuốc được dùng trong điều trị vảy nến thể mảng:

• Thuốc Goudron: Thuốc có tác dụng khử oxy, được chiết xuất từ than đá hoặc chưng cất thủy phân từ một số loại gỗ như gỗ cây thông. Loại thuốc này thường được dùng trong điều trị chàm, vảy nến nhằm làm tan nhiễm cộm, loại bỏ vảy bong và làm giảm tổn thương da. Tuy nhiên thuốc có mùi hắc, màu đen và có thể gây viêm nang lông nếu sử dụng dài ngày.
• Thuốc mỡ salicylic acid: Salicylic acid là hoạt chất có tác dụng bạt sừng, bong vảy và giảm hiện tượng á sừng. Tuy nhiên loại thuốc này chỉ đem lại hiệu quả với những trường hợp chưa xuất hiện thâm nhiễm và cứng cộm.
• Thuốc mỡ corticoid: Thuốc mỡ corticoid được sử dụng phổ biến trong điều trị vẩy nến thể mảng. Thuốc có tác dụng chống viêm và giảm vảy bong bằng cách ức chế hoạt động miễn dịch. Tuy nhiên corticoid dạng bôi có thể gây giãn mạch, rạn da, mỏng da và nổi mụn trứng cá. Vì vậy hiện nay, loại thuốc này chỉ được dùng theo đợt (mỗi đợt kéo dài 20 – 30 ngày) và thường được chỉ định xen kẽ với các loại thuốc khác.
• Thuốc bôi Anthralin 0.1 – 0.3%: Thuốc Anthralin thường được sử dụng trong điều trị ngắn hạn. Thuốc có tác dụng khử oxy và ức chế enzyme điều hòa việc sử dụng men G6-PDH. Khi sử dụng thuốc, nên tránh tắm nước nóng sau khi thoa thuốc ít nhất 1 giờ đồng hồ và tránh để thuốc dây vào những vùng da nhạy cảm.
• Thuốc mỡ Calcipotriol: Calcipotriol là chất đồng đẳng với vitamin D3, có tác dụng biệt hóa tế bào sừng, ức chế tăng sinh tế bào thượng bì, ức chế các chất tiền viêm và tác động vào tế bào lympho T. Loại thuốc này được chứng minh có hiệu quả lâm sàng tốt hơn so với corticoid. Tuy nhiên thuốc mỡ Calcipotriol có thể để lại dát thâm kéo dài, nguy cơ tăng canxi huyết và chi phí cao hơn các loại thuốc khác.
• Thuốc uống Retinoid: Retinoid là dẫn xuất của vitamin A và được sử dụng khi vảy nến thể mảng lan tỏa trên phạm vi rộng. Thuốc hoạt động bằng cách biệt hóa tế bào, điều hòa quá trình tăng trưởng, làm chậm tăng sản tế bào biểu bì và bình thường hóa quá trình chuyển hóa của da. Mặc dù đem lại nhiều lợi ích nhưng Retinoid dạng uống có thể gây viêm môi, rụng tóc, khô miệng, viêm kết mạc,…
• Thuốc kháng histamine tổng hợp: Thuốc kháng histamine tổng hợp thường được sử dụng để giảm ngứa và cải thiện thương tổn trên da. Loại thuốc này tương đối an toàn và phù hợp với nhiều đối tượng.
• Vitamin và viên uống bổ sung: Thực tế cho thấy, việc sử dụng các viên uống chứa vitamin H3, Biotin, Vitamin B12, C và A có thể cải thiện triệu chứng của bệnh vảy nến nói chung và vảy nến thể mảng nói riêng. Vì vậy ở những trường hợp cần thiết, bác sĩ có thể chỉ định kết hợp với các viên uống bổ sung

Vảy nến thể mảng là một trong những thể lâm sàng lành tính và hầu như không gây nguy hiểm đến sức khỏe. Do đó, bác sĩ rất hiếm khi chỉ định các loại thuốc uống có khả năng ức chế miễn dịch như Cyclosporin A, Methotrexate,…

Quang hóa trị liệu (liệu pháp ánh sáng)

Quang hóa trị liệu là biện pháp sử dụng tia UV nhân tạo để biệt hóa tế bào, ức chế các chất tiền viêm và bình thường hóa quá trình chuyển hóa của da. Biện pháp này được đánh giá cao về hiệu quả cải thiện thương tổn lâm sàng – đặc biệt là trong giai đoạn vượng và tái phát.

So với sử dụng thuốc, quang hóa trị liệu có độ an toàn tương đối cao và ít gây độc lên cơ quan nội tạng. Tuy nhiên biện pháp này có thể gây ra một số tác dụng phụ như nổi phỏng nước, ngứa, đỏ da, buồn nôn và tăng tốc độ lão hóa da.

Biện pháp khắc phục vảy nến thể mảng ngay tại nhà

Điều trị bệnh vảy nến thể mảng còn nhiều nan giải và khó khăn. Vì vậy song song với biện pháp y tế, bạn nên thực hiện một số cách khắc phục bệnh ngay tại nhà. Kết hợp biện pháp tại nhà với điều trị y tế giúp kiểm soát tổn thương, hạn chế tần suất sử dụng thuốc và giảm nguy cơ phát sinh các tác dụng không mong muốn.

Một số biện pháp khắc phục vảy nến thể mảng ngay tại nhà, bao gồm:

• Tắm/ ngâm nước ấm: Người bị vảy nến nên tắm nước ấm 1 lần/ ngày để làm mềm da và hỗ trợ loại bỏ vảy bong. Ngoài ra, biện pháp này còn giúp làm dịu vùng da kích ứng, giảm viêm đỏ và ngứa ngáy.
• Thoa kem dưỡng ẩm: Sử dụng kem dưỡng thường xuyên có thể hạn chế tình trạng da khô, bong vảy, viêm đỏ và nhiễm cộm. Ngoài tác dụng cấp ẩm, kem dưỡng còn chứa nhiều thành phần có lợi giúp tăng cường độ săn chắc của da, giảm tăng sinh tế bào thượng bì và phục hồi màng lipid.
• Phơi nắng 5 phút/ ngày: Vitamin D trong ánh nắng mặt trời được chứng minh là có tác dụng trong việc ức chế các chất tiền viêm và ngăn chặn sự tăng sinh quá mức của tế bào sừng. Vì vậy, tắm nắng 5 phút/ ngày trong khung giờ 6 – 9 giờ sáng có thể cải thiện thương tổn da và hạn chế vảy nến tái phát.
• Kiểm soát căng thẳng: Căng thẳng thần kinh là yếu tố nội giới có vai trò quan trọng trong cơ chế khởi phát và tiến triển của bệnh vảy nến. Để làm giảm thương tổn da, cần thực hiện các hoạt động giúp kiểm soát căng thẳng như giảm khối lượng công việc, dành thời gian nghỉ ngơi, ngủ đủ giấc, tập yoga,…

Điều trị vảy nến thể mảng an toàn với thảo dược Đông y

Đông y gọi các bệnh vảy nến, gồm vảy nến thể mảng là tùng bì tiễn, bạch xác sang hay ngân tiêu bệnh,  là một bệnh ngoài da mãn tính, kéo dài dai dẳng và dễ tái phát. Nguyên nhân khiến vảy nến khởi phát là do huyết nhiệt lại cảm phải phong hàn mà hình thành. Tình trạng này để lâu gây ra huyết táo, không dinh dưỡng được cho da nên vảy nến bùng phát.

Bác sĩ Nguyễn Thị Nhuần với 40 năm kinh nghiệm trong khám chữa bệnh da liễu bằng Đông y cho biết, để điều trị bệnh lý này được hiệu quả cần phải tác động vào căn nguyên, giải quyết căn nguyên đồng thời cải thiện triệu chứng ngoài ra. Các vị thuốc Đông y trong điều trị vảy nến thể mảng sẽ có tác dụng điều hòa khí huyết, tăng cường sức đề kháng, hệ miễn dịch, từ đó bệnh sẽ dần hồi phục và ngăn ngừa tình trạng tái phát trong thời gian dài.

Hiểu được điều đó, hiện nay bác sĩ Nhuần đã nghiên cứu, bào chế bài thuốc An Bì Thang trong điều trị vảy nến. Với nhiều ưu điểm nổi bật, có thể khắc phục hạn chế của các phương pháp hiện hành, An Bì Thang đang được rất nhiều người bệnh quan tâm.

Với nguyên lý điều trị bệnh từ gốc, bài thuốc chữa vảy nến của bác sĩ Nhuần được kết hợp bởi 3 chế phẩm gồm thuốc uống, thuốc bôi và ngâm rửa. Thuốc uống sẽ giúp người bệnh giải quyết nguyên nhân gây bệnh từ bên trong; thuốc bôi có tác dụng làm lành tổn thương, giảm ngứa, cung cấp ẩm; thuốc ngâm rửa sẽ khoanh vùng tổn thương không cho diện tích mảng vảy nến lan rộng, đồng thời sát khuẩn, làm sạch da.

An Bì Thang gồm thành phần thuốc hoàn toàn từ thảo dược thiên nhiên được thu hái tại vườn dược liệu đạt tiêu chuẩn GACP-WHO. Đây là điều kiện cần để có được bài thuốc hiệu quả đảm bảo cao nhất tính dược liệu trong điều trị bệnh.

Chính việc nguồn gốc dược liệu được đảm bảo an toàn từ khâu thu hái cho tới quy trình sản xuất mà An Bì Thang không gây ra tác dụng phụ cho người bệnh dù thuốc thường được sử dụng trong thời gian dài hơn so với các phương pháp khác.

Bên cạnh đó, bài thuốc An Bì Thang bào chế dưới dạng cao nên mang tới sự tiện dụng cho người bệnh. Không cần phải sắc thuốc lích kích chỉ cần pha với nước có nhiệt độ thích hợp là bạn có thể sử dụng.

Đặc biệt, trong kết quả khảo sát gần đây mà Trung tâm Da liễu Đông y Việt Nam thực hiện đã thu về được những kết quả khả quan. Hầu hết người bệnh đều cải thiện triệu chứng ngứa ngáy, khó chịu ngay sau 1-2 tuần dùng thuốc. Chỉ có 2% người bệnh thuyên giảm chậm.

Theo đó, đã có rất nhiều người bệnh thoát khỏi vảy nến nói chung, vảy nến thể mảng nói riêng nhờ bài thuốc An Bì Thang. Đặc biệt là trên các diễn đàn như:

Không chỉ có những phản hồi tích cực tại diễn đàn webtretho mà nhiều trang tin cũng được người bệnh chia sẻ về bài thuốc An Bì Thang.

Nghệ sĩ Thu Huyền – diễn viên hài quen thuộc của “màn ảnh nhỏ” đất Bắc cũng đã có những phản hồi rất tốt về bài thuốc An Bì Thang để điều trị bệnh viêm da sau sinh.

>>> Lắng nghe chia sẻ của nghệ sĩ Thu Huyền về quá trình điều trị viêm da với bài thuốc An Bì Thang

Chăm sóc & phòng ngừa vảy nến thể mảng tái phát

Vảy nến rất dễ tái phát, bởi vậy bên cạnh các phương pháp y tế, bạn nên dự phòng tái phát với một số biện pháp phòng ngừa và chăm sóc sau:

• Nên tránh tâm lý lo lắng, bi quan và căng thẳng kéo dài. Các yếu tố này có thể kích thích bệnh lan rộng, tiến triển phức tạp và hạn chế mức độ đáp ứng với điều trị.
• Tuyệt đối không chà xát mạnh lên vùng da tổn thương. Để loại bỏ vảy bong, nên ngâm da với nước ấm và massage nhẹ nhàng.
• Xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học và sinh hoạt điều độ để nâng cao miễn dịch và thể trạng. Khi sức khỏe tổng thể được cải thiện, các triệu chứng do vảy nến thể mảng có xu hướng thuyên giảm đáng kể.
• Hầu hết các loại thuốc được sử dụng trong điều trị vảy nến đều có thể gây ra nhiều tác dụng phụ. Vì vậy, chỉ sử dụng thuốc khi có chỉ định và phải tuân thủ tuyệt đối hướng dẫn của bác sĩ chuyên khoa.
• Hạn chế các chất kích thích, rượu bia, cà phê và thuốc lá.
• Tập thể dục thường xuyên cũng có thể hỗ trợ điều trị và dự phòng tái phát bệnh vảy nến. Vì vậy, bạn nên dành 30 phút/ ngày để thực hiện các bộ môn luyện tập có cường độ nhẹ nhàng.

Vảy nến thể mảng là một trong những thể thường gặp của bệnh vảy nến. Mặc dù không gây nguy hiểm đến sức khỏe nhưng thể bệnh này có đặc tính dai dẳng, mãn tính và gây ảnh hưởng không nhỏ đến ngoại hình. Vì vậy bạn nên chủ động thăm khám, điều trị y tế và chăm sóc đúng cách để kiểm soát thương tổn ngoài da và hạn chế nguy cơ bệnh tái phát.

Nếu có bất cứ thắc mắc về bệnh cũng như muốn được tư vấn về bài thuốc chữa bệnh vảy nến bằng thảo dược an toàn bạn có thể liên hệ theo địa chỉ sau:

Xem thêm: