Đau khớp gối kiêng ăn gì và nên ăn gì tốt cho khớp gối?

Ngoài thói quen sinh hoạt và luyện tập, chế độ ăn uống cũng tác động không nhỏ đến tiến triển của bệnh đau khớp gối. Tuy nhiên, để xây dựng chế độ dinh dưỡng khoa học nhằm cải thiện sức khỏe, tái tạo mô sụn bị tổn thương và làm chậm quá trình thoái hóa, cần nắm bắt vấn đề “Bị viêm đau khớp gối kiêng ăn gì và nên ăn gì?” 

Viêm đau khớp gối là tình trạng thường gặp ở người trung niên và người cao tuổi. Hầu hết các trường hợp bị đau nhức khớp gối đều bắt nguồn từ quá trình lão hóa. Quá trình này khiến mô sụn bị hủy hoại, dẫn đến tình trạng xơ hóa, bào mòn, giảm đàn hồi và làm tăng ma sát khi vận động.

Yếu tố trực tiếp tác động đến tổn thương ở ổ khớp là quá trình lão hóa và thói quen vận động. Tuy nhiên chế độ dinh dưỡng không phù hợp cũng có thể đẩy nhanh tình trạng hư hại mô sụn, kích thích phản ứng viêm và gây tê cứng khớp. Chính vì vậy ngoài các phương pháp y tế, người bị viêm đau khớp gối nên xây dựng chế độ ăn uống khoa học.

Bị viêm đau khớp gối nên ăn gì?

Thực tế cho thấy, ăn uống điều độ có thể duy trì thể trạng khỏe mạnh, tăng cường khả năng miễn dịch và đảm bảo hoạt động của các cơ quan trong cơ thể. Dung nạp các nhóm thực phẩm lành mạnh có khả năng phục hồi tổn thương ở mô sụn, tăng mật độ xương, giảm viêm và hỗ trợ làm chậm quá trình lão hóa.

Ngoài ra, chế độ ăn uống khoa học còn giúp duy trì một lượng nhầy cố định trong ổ khớp nhằm hạn chế tình trạng khô khớp và giảm mức độ đau nhức khi vận động.

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, người bị viêm đau khớp gối nên bổ sung các nhóm thực phẩm sau:

1. Thực phẩm giàu canxi tốt cho khớp gối

Canxi là khoáng chất cần thiết cho cơ thể nói chung và hệ thống xương khớp nói riêng. Bổ sung canxi thường xuyên giúp duy trì mật độ xương, hạn chế loãng xương, duy trì hàm răng khỏe mạnh,… Ngoài ra thành phần này còn tham gia vào các phản ứng sinh hóa của quá trình trao đổi chất.

Thống kê cho thấy, hầu hết người mắc các bệnh lý xương khớp đều ít dung nạp thực phẩm giàu canxi hoặc có các thói quen làm giảm khả năng hấp thu canxi của cơ thể như sử dụng nhiều cà phê, trà đặc, rượu bia, ít vận động và căng thẳng thần kinh thường xuyên.

Vì vậy để phục hồi thương tổn ở ổ khớp và làm chậm quá trình thoái hóa, nên tăng cường bổ sung các loại thực phẩm giàu canxi như phô mai, sữa, khoai lang, súp lơ xanh, cá mòi, cam, đậu phụ, đậu trắng, hạt dẻ, hạt bí ngô, đậu cô ve, tôm, cua,…

2. Các loại thực phẩm chứa hàm lượng Omega 3 cao

Omega 3 là axit béo lành mạnh có nhiều vai trò đối với cơ thể. Khác với các thành phần dinh dưỡng thông thường, cơ thể không thể tự tổng hợp Omega 3 mà bắt buộc phải bổ sung qua chế độ ăn uống.

Ngoài lợi ích đối với não bộ và hệ thần kinh trung ương, loại axit béo này còn có khả năng chống oxy hóa, kháng viêm và làm chậm quá trình thoái hóa. Một số nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, sử dụng thực phẩm giàu Omega 3 thường xuyên giúp giảm đau nhức xương khớp, ổn định hàm lượng chất nhờn trong ổ khớp và phòng ngừa hiện tượng thoái hóa.

Bổ sung nhóm thực phẩm này đều đặn còn giúp phòng ngừa các bệnh mãn tính như huyết áp cao, xơ vữa động mạch, huyết khối, mất ngủ, ngủ không sâu giấc,… Các loại thực phẩm giàu Omega 3 bao gồm cá thu, cá hồi, cá trích, hàu, trứng cá muối, gan cá tuyết, hạnh nhân, dầu ô liu, cải xoăn, quả bơ.

3. Bị đau khớp gối nên ăn nhiều rau xanh

Rau xanh là nhóm thực phẩm lành mạnh và đem lại nhiều lợi ích đối hệ tiêu hóa. Ngoài ra nhóm thực phẩm này còn hỗ trợ quá trình trao đổi chất, giảm căng thẳng, kiểm soát cân nặng và phòng ngừa các bệnh xương khớp mãn tính.

Theo các nghiên cứu, chất xơ và các vitamin trong rau xanh có khả năng tiêu trừ gốc tự do, đào thải các độc tố gây hại đối với mạch máu và xương khớp. Hơn nữa, vitamin K có trong rau xanh còn giúp kích hoạt osteocalcin – một loại protein đặc biệt có khả năng tăng hấp thu canxi vào trong xương. Bên cạnh đó, thường xuyên bổ sung rau xanh vào chế độ ăn còn giúp giảm cholesterol và thúc đẩy quá trình đào thải axit uric (nguyên nhân gây ra bệnh gout).

Như đã biết, khớp gối không chỉ giữ chức năng vận động mà còn có vai trò nâng đỡ cơ thể. Do đó sử dụng rau xanh có khả năng kiểm soát cân nặng, giảm áp lực lên ổ khớp và hạn chế kích thích cơn đau bùng phát.

4. Sử dụng các loại thực phẩm giàu chất chống oxy hóa

Các chất chống oxy hóa như EGCG, quercetin, flavonoid, beta-caroten, vitamin E, C, lycopene, selen,… đem lại nhiều lợi ích đối với sức khỏe và hệ thống xương khớp. Nghiên cứu cho thấy, tiêu thụ thực phẩm giàu chất chống oxy hóa thường xuyên giúp giảm số lượng gốc tự do, làm chậm quá trình lão hóa, bảo vệ tế bào thần kinh, mạch máu và mô sụn.

Hơn nữa các chất chống oxy hóa còn có tác dụng chống viêm – kể cả hiện tượng viêm cấp và mãn tính. Vì vậy thêm nhóm thực phẩm này vào chế độ ăn có thể giảm tình trạng viêm đau khớp gối, đồng thời hỗ trợ tái tạo mô sụn và làm chậm quá trình lão hóa.

Ngoài những lợi ích đối với hệ thống xương khớp, thực phẩm giàu chất chống oxy hóa còn giúp phòng ngừa các bệnh mãn tính như huyết áp cao, tiểu đường, xơ vữa động mạch, viêm gan,… Các loại thực phẩm giàu chất chống oxy hóa người bị đau khớp gối nên bổ sung bao gồm cá hồi, rau xanh, trái cây, các loại củ, đậu, nấm, hạt, yến mạch, gạo lứt, trà xanh.

5. Tận dụng một số loại gia vị lành mạnh

Một số loại gia vị được sử dụng để chế biến món ăn như gừng, nghệ, ớt, bạc hà, quế,… chứa hàm lượng khoáng chất, vitamin và hợp chất chống oxy hóa mạnh có khả năng giảm đau nhức và viêm đỏ ở khớp gối.

• Quế: Quế có vị ngọt, cay, tính ấm, thường được sử dụng để tăng hương vị món ăn và kích thích hoạt động tiêu hóa. Hoạt chất cinnamaldehyde trong loại gia vị này có tác dụng kháng viêm và chống oxy hóa mạnh. Bổ sung quế vào chế độ ăn có thể giảm đau nhức, viêm đỏ và làm chậm quá trình thoái hóa ổ khớp.
• Nghệ vàng: Hoạt chất curcumin, beta-caroten trong nghệ vàng có tác dụng chống oxy hóa mạnh. Thường xuyên tiêu thụ loại gia vị này giúp ngăn ngừa quá trình lão hóa, giảm viêm đau khớp và cải thiện chức năng của não bộ. Ngoài ra, nghệ vàng còn giúp phòng ngừa bệnh tim, Alzheimer, Parkinson, tiểu đường,…
• Ớt: Hoạt chất Capsaicin trong ớt có khả năng giảm cơn đau ở xương khớp và dây thần kinh. Hơn nữa sử dụng ớt khi chế biến món ăn còn giúp gia tăng hương vị và kích thích vị giác. Tuy nhiên chỉ nên sử dụng một lượng ớt vừa phải để tránh gây nóng rát và viêm loét dạ dày.
• Gừng: Gừng là một trong những loại gia vị lành mạnh và đem lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Hoạt chất 6-shogaol trong dược liệu này là chất chống oxy mạnh, có tác dụng kháng khuẩn, ngừa ung thư và chống viêm. Ngoài ra, hoạt chất Gingerol trong gừng cũng được chứng minh có hiệu quả giảm đau và kháng viêm tương tự Aspirin. Do đó bạn có thể bổ sung loại gia vị vào các món ăn thường ngày để hỗ trợ giảm viêm đau khớp gối.

Người bị đau khớp gối nên kiêng ăn gì?

Ngoài các loại thực phẩm lành mạnh, một số nhóm thực phẩm và đồ uống có thể kích thích phản ứng viêm đau ở khớp gối và làm tăng tốc độ thoái hóa mô sụn. Sử dụng các loại đồ uống và thực phẩm này có thể khiến đau khớp gối trở nên nghiêm trọng hơn theo thời gian.

Vì vậy người bị đau khớp gối và mắc các bệnh xương khớp nên kiêng cử các loại thực phẩm sau:

1. Thực phẩm chứa hàm lượng phosphor cao

Phosphor là nguyên tố vi lượng có hàm lượng cao chỉ đứng sau canxi. Thành phần này giữ vai trò phục hồi, sửa chữa các tế bào tổn thương, đào thải chất chặn bã, duy trì hệ xương khớp chắc khỏe và tăng cường sức mạnh cơ bắp.

Tuy nhiên dư thừa phosphor có thể gây xơ cứng các mô trong cơ thể – đặc biệt là mô sụn. Ngoài ra tình trạng này còn làm giảm khả năng hấp thu các khoáng chất khác như kẽm, magie, sắt và canxi. Vì vậy khi bị đau nhức khớp gối, nên hạn chế lượng thực phẩm giàu phosphor trong chế độ ăn.

Các loại thực phẩm chứa hàm lượng phosphor cao như thịt gia cầm, trứng, quả hạch, hoa quả sấy khô, nước ngọt có gas, bột mỳ trắng,…

2. Người bị đau khớp gối nên kiêng thịt đỏ

Thịt đỏ (thịt cừu, thịt bò, thịt dê,…) chứa nhiều protein và khoáng chất giúp cung cấp nguồn năng lượng dồi dào, cải thiện sức mạnh cơ bắp và hoạt động dẫn truyền của dây thần kinh. Tuy nhiên nhóm thực phẩm này chứa hàm lượng chất béo bão hòa và lượng đạm cao.

Dung nạp thịt đỏ thường xuyên có thể làm tăng nồng độ axit uric trong máu, kích thích cơn đau khớp gối do gout bùng phát mạnh, viêm đỏ và phù nề dữ dội. Ngoài ra, sử dụng nhóm thực phẩm này còn gây tăng cân, đẩy nhanh quá trình thoái hóa và hư hại mô sụn.

Do đó khi mắc các bệnh xương khớp, nên giới hạn lượng thịt đỏ trong bữa ăn. Đồng thời nên bổ sung kèm theo rau xanh và trái cây để hỗ trợ đào thải axit uric và ngăn ngừa táo bón.

3. Thức ăn chứa nhiều gia vị và dầu mỡ

Gia vị và dầu mỡ không chỉ làm tăng áp lực lên cơ quan tiêu hóa, kích thích dạ dày tăng axit và co bóp quá mức mà còn làm nghiêm trọng phản ứng viêm ở khớp gối. Các nghiên cứu khoa học đều nhận thấy, dung nạp các món ăn chứa nhiều gia vị (đặc biệt là muối, đường) và chất béo bão hòa có thể kích thích phản ứng viêm sưng, làm giảm khả năng hấp thu canxi và đẩy nhanh tốc độ thoái hóa.

Hơn nữa, các món ăn này còn làm tăng nguy cơ thừa cân – béo phì, từ đó gây đè nén lên ổ khớp khiến mô sụn bị bào mòn và xơ hóa. Mặt khác dung nạp thực phẩm chứa nhiều gia vị và dầu mỡ còn gây ra các vấn đề ở gan, dạ dày và đường ruột.

4. Các thực phẩm lên men

Người bị đau khớp gối nên hạn chế các loại thực phẩm lên men như cà muối, dưa muối, măng chua,… Các món ăn này chứa hàm lượng axit oxalic khá cao có khả năng kích thích phản ứng viêm đau ở ổ khớp. Hơn nữa khi dung nạp axit oxalic, thận có xu hướng giảm đào thải axit uric.

Bên cạnh đó, tiêu thụ thực phẩm lên men thường xuyên còn làm giảm khả năng hấp thu canxi và một số loại khoáng chất thiết yếu đối với hệ thống xương khớp.

5. Kiêng dùng thức uống chứa cồn

Cồn (ethanol) là chất kích thích có hại cho hệ thần kinh, tiêu hóa và xương khớp. Dung nạp thức uống chứa cồn thường xuyên làm tăng nồng độ axit lactic trong cơ thể và khiến thận giảm hoạt động đào thải axit uric. Lượng axit uric tích tụ quá cao có thể gây đau nhức và phù nề các khớp xương.

Ngoài ra, sử dụng thức uống chứa cồn còn làm giảm khả năng hấp thu canxi của cơ thể khiến khớp có xu hướng thoái hóa, giảm tiết dịch nhờn và dễ bị đau nhức khi có tác động. Hơn nữa, lạm dụng rượu quá mức còn gây ra chứng hoại tử vô mạch (hoại tử xương không do nhiễm trùng).

Bị đau khớp gối cần lưu ý gì khi ăn uống?

Chế độ dinh dưỡng là một trong những yếu tố tác động đến mức độ triệu chứng và tiến triển của bệnh viêm đau khớp gối. Ngoài việc nắm bắt Đau khớp gối nên ăn gì, kiêng gì?, nên lưu ý một số vấn đề khi ăn uống như:

• Cung cấp đủ 2.000 calo/ ngày nhằm đảm bảo cơ thể có đủ năng lượng để hoạt động. Ngoài ra, ăn uống điều độ còn giúp cải thiện sức mạnh cơ bắp và tăng mức độ chống chịu cơn đau.
• Nên ăn đúng giờ, ăn chín uống sôi và tránh vận động mạnh sau khi ăn.
• Đối với các trường hợp bị đau khớp gối do thiếu hụt vi chất dinh dưỡng, nên tăng cường bổ sung nhóm thực phẩm cần thiết để phục hồi và tái tạo mô sụn bị hư tổn.
• Cần đa dạng nhóm thực phẩm trong chế độ ăn hằng ngày. Cung cấp nguồn dinh dưỡng phong phú và dồi dào giúp duy trì thể trạng khỏe mạnh, đẩy nhanh quá trình phục hồi mô sụn và hỗ trợ làm chậm hiện tượng lão hóa.
• Dành 10 – 15 phút tắm nắng trong khung giờ 6:00 – 10:00 sáng. Biện pháp này giúp cung cấp vitamin D cho cơ thể, cải thiện khả năng hấp thu canxi và hỗ trợ phục hồi thương tổn ở hệ thống xương khớp.
• Nên phối hợp chế độ dinh dưỡng với lối sống khoa học và tích cực trong quá trình điều trị nhằm kiểm soát bệnh và dự phòng biến chứng.

Trên đây là những thông tin giải đáp “Bị viêm đau khớp gối nên kiêng ăn gì, kiêng gì?” và một số vấn đề cần lưu ý khi ăn uống. Đối với những trường hợp bị đau khớp gối do các bệnh viêm khớp hệ thống (bệnh gout, viêm khớp dạng thấp, viêm khớp vảy nến,…) nên tìm gặp bác sĩ để được hướng dẫn cách xây dựng chế độ ăn phù hợp.